(Το κείμενο αυτό μου το έδωσε ο χρήστης "Αντίοχος" και το παραθέτω εδώ ως απάντηση στο/στη χρήστη "εμέτ" (σε αυτό το θέμα). Όλες οι απόψεις και οι ιδέες είναι του Αντίοχου, εγώ απλώς δημοσιεύω τη μελέτη του, έτσι ακριβώς όπως μου την έστειλε.)
Πρώτ' απ' όλα, η "απάντηση" είναι ένα συνοθήλευμα.
Στα περισσότερα δεν υπάρχουν καν πηγές.
Και εκεί που υπάρχουν είναι επιλεκτικές.
Η παράθεση μιας πηγής δεν μπορεί να αναιρέσει την ανυπαρξία της γυναίκας όπως καταγράφεται στα έργα των μελετητών, δεν μπορεί να αναιρέση την προτίμηση των ανδρών για τους νεαρούς ομοφύλλους τους παρά για τις γυναίκες.
Δεν μπορεί να αναιρέσει τα βασανιστήρια των δούλων και τη θέση τους. Δεν μπορεί να αναιρέσει τις πηγές που μαρτυρούν την εκπαίδευση των Σπαρτιατών με το κηνύγι και τη δολοφονία δούλων.
Δεν μπορει αν αναιρέσει τα γνήσια φιλοσοφικά έργα που δείχνουν ότι ο δούλος ήταν αντικείμενο, περιουσία του κυρίου του, παρά τα όποια παραδείγματα για προσωπικές ελευεθρίες.
Φυσικά, δεν μπορούν να αντιστρέψουν την εικόνα για τα ΠΕΤΑΓΜΕΝΑ κορίτσια ως έκθετα, αφού λόγω της προίκας θεωρούνταν βάρος και πετάγονταν στα σκουπίδια από όπου τα έπαιρναν οι πορνοβοσκοί και τα εκπαίδευαν ως πόρνες.
Και βεβαίως η πρακτική αυτή σταμάτησε μόνο με τον χριστιανισμό όπου ήταν και η εποχή που η γυναίκα είδε δημογραφική άνοδο σε σχέση με την αρχαιότητα.
Αν τολμάει κάποιος να αμφισβητήσει αυτά, οι πηγές είναι τέτοιες που τους κάνουν να καταπίνουν τη γλώσσα τους.
Και προχωρώ στο γελοίο του πράγματος: τα σεντόνια!
Παραθέτει άκριτα ο blogger τις αρλούμπες κάποιου τυχαίου σε ένα φόρουμ ως ΑΠΟΣΤΟΜΩΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ!!!
Και το κάνει αυτό χωρίς έλεγχο για τα όσα έχουν παρατεθεί.
Και ρωτάω: ποιος θα πιστέψει ως αληθινά τα "στοιχεία" αυτά όταν, παίρνοντας ενδεικτικά τα ονόματα των ΔΕΚΑΤΡΙΩΝ ιστορικών, οι οποίοι ΔΗΘΕΝ έζησαν κατά το διάστημα 146 π.Χ. και μετά, βλέπουμε την εξής αθλιότητα, οι ΔΕΚΑ από τους ΔΕΚΑΤΡΕΙΣ να ΜΗΝ ΕΧΟΥΝ ΖΗΣΕΙ σε αυτή την Περίοδο!!!
Διαβάστε την χωρίς ντροπή παραχάραξη των "ιστορικών που έζησαν ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ ΜΕΤΑ το 146 π.Χ.":
1. Κλείταρχος: 4ος-3ος αι. π.Χ.!
2. Δούρης ο Σάμιος: 4ος-3ος αι. π.Χ.!
3. Έφορος: 4ος αι π.Χ.!
4. Ιερώνυμος Καρδιανός: 4ος-3ος αι. π.Χ.!
5. Νέαρχος: Παιδικός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου και ναύαρχος του στόλου του, 4ος αι. π.Χ.!
6. Ονησίκριτος: θαλασσοπόρος του 4ου αι. π.Χ.!
7. Ιστορικός της Οξυρύγχου: έγραψε 900 σειρές κειμένου για τα τέλη του 4ου αι. Π.Χ.!
8. Φύλαρχος: 3ος αι π.Χ.!
9. Πτολεμαίος: Ο μοναδικός ιστορικός "Πτολεμαίος" ήταν ο Α΄ και έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου!
10. Τίμαιος Ταυρομένιος: 4ος-3ος αι. π.Χ.!
Έχετε ξαναδεί τέτοια ΞΕΦΤΙΛΑ;;; Καταλαβαίνετε για τι είδους "ερευνητές" μιλάμε;
Και θυμίζω τι έγραψε ο ανεκδιήγητος:
"Οι ανοησίες σου είναι απερίγραπτες. Ώστε λοιπόν, θεωρείς ότι η Ελλάδα από το 146 π.α.χ.χ. μέχρι το 313 μ.α.χ.χ. είναι ανύπαρκτη;...Για να δούμε λοιπόν τί λένε οι πηγές για εκείνες τις εποχές."
Και όπως είδαμε, ο άνθρωπος είναι όχι μόνο προκλητικά θρασύς αλλά και απίστευτος ψεύτης αφού μας παρέθεσε 13 ονόματα, 10 από τα οποία έζησαν ακόμη και ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ πριν! Και ακόμη πιο ανεκδιήγητος ο blogger που τα μεταφέρει και βεβαίως οι σχολιαστές που χειροκροτούν έχοντας ΜΑΥΡΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ.
Και μένουν ΜΟΝΟ:
1. Ποσειδώνιος: Τάχα "Έλληνας", αλλά έγραψε ιστορία ως Ρωμαιόφιλος και Ρωμαιοθαυμαστής!
2. Πολύβιος Μεγαλοπολίτης: Τάχα "Έλληνας" αλλά υμνητής και οπαδός της Ρωμαϊκής κυριαρχίας!
3. Διόδωρος Σικελιώτης: Τάχα "Έλληνας" ο οποίος έζησε στην Αίγυπτο και τη Ρώμη...
Και όλα αυτά τα ΨΕΥΤΙΚΑ ονόματα και τα παραμύθια, ήταν υποτίθεται αντεπιχείρημα για την ανυπαρξία της ελληνικής ιστοριογραφίας μετά την Ρωμαϊκή κατάκτηση...
Λίγη ντροπή δεν θα υπάρξει κάποτε άραγε;
13 July 2009 16:16
Ας απαντήσω στις θέσεις του/της ement, για να δούμε τί έχει να απαντήσει αργότερα.
Α) Όπως ίσως παρατηρείς, πρώτα παραθέτω τις θέσεις του Αλεξανδρινού καί μετά απαντώ εγώ ο ίδιος. Άρα, η όλη απάντησή μου δεν είναι παρά μία απάντηση στον Αλεξανδρινό καί άρα, πολλά από τα θέματα τα οποία με κατηγορείς ότι δεν τα απάντησα, απλώς δεν τα έθεσε ο Αλεξανδρινός ως θέσεις του. Άρα, αυτό οφείλεις να το γνωρίζεις σε όλη την διάρκεια της ανάγνωσης αυτής της εργασίας μου. Αυτό ως μία γενική απάντηση ως εισαγωγή.
Β) Ας πάμε τώρα καί στα ειδικότερα θέματα.
1) Η θέση σου ότι τάχα οι Αρχαίοι Έλληνες προτιμούσαν άνδρες εραστές καί όχι τις γυναίκες για ερωμένες τους, δεν ισχύει. Χαρακτηριστική πηγή επί του θέματος, για την κοινωνική απόρριψη των ομοφυλοφίλων, είναι ο λόγος του Αισχίνη «Κατά Τιμάρχου», στον οποίον υπάρχει όλη η σχετική νομοθεσία, όπως καί άλλα Αρχαία Ελληνικά κείμενα. Αυτά σου τα παραθέτω ευθύς αμέσως.
ΑΑ) Απάντηση στον Γκέουλα περί της υποτιθεμένης ομοφυλοφιλίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Στο θέμα περί της ομοφυλοφιλίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου που άνοιξες, έθιξες έως τώρα,
δύο θέματα.
Αυτά είναι η ενδεχομένη ομοφυλοφιλία του Μεγάλου Αλεξάνδρου καί η επίσης ενδεχομένη ομοφυλοφιλία του Ιερού Λόχου των Αρχαίων Θηβαίων. Πριν παραθέσω τα στοιχεία, οφείλω να σου πω, ότι μέχρι τώρα, έχω αγοράσει συνολικώς 85 τόμους Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων από τις εκδόσεις Κάκτος, οπότε έχω ένα σχετικώς ικανοποιητικό υλικό για να βρίσκω όλα όσα θέλω, ενώ επίσης μου έχουν κάνει δώρο καί το T.L.G., οπότε όποιον συγγραφέα ή όποιο βιβλίο του δεν έχω από τον Κάκτο, το διαβάζω στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου στην Δάφνη, όπου το έχω εγκατεστημένο.
Αυτά ως μία μικρή εισαγωγή, για να δεις ότι διαθέτω στοιχεία, ασχέτως του γεγονότος ότι επίσης έχω αποκτήσει το πτυχίο του Ιστορικού. Μετά από αυτήν την μακρά εισαγωγή, θα παραθέσω το
αρχαίο κείμενο καί την μετάφρασή του, ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα. Ωστόσο, επειδή η ιστοσελίδα μας δεν σηκώνει παράθεση σε πολυτονικό, ενώ επίσης δεν διαθέτω καί εγώ πολυτονιστή, θα παραθέσω τα αρχαία κείμενα σε μονοτονικό.
Αυτό θα γίνεται σε κάθε αρχαίο κείμενο, όποτε χρειάζεται η παράθεσή του.
Α) Αλέξανδρος
Κατηγορείς λοιπόν φίλτατε Γκέουλα τον Αλέξανδρο ως ομοφυλόφιλο.
Ας δούμε λοιπόν τί γράφει ο Πλούταρχος στον Βίο του Αλεξάνδρου.
1) Αλέξανδρος καί Βαρσίνη
Κεφάλαιο 21, εδάφια 7-11 (21,7-11)
Αρχαίο Κείμενο
«αλλ' Αλέξανδρος ως έοικε τού νικάν τούς πολεμίους τό κρατείν εαυτού βασιλικώτερον ηγούμενος, ούτε τούτων έθιγεν, ούτ' άλλην έγνω γυναίκα πρό γάμου πλήν Βαρσίνης. αύτη δέ μετά τήν Μέμνονος τελευτήν χήρα γενομένη, περί Δαμασκόν ελήφθη. πεπαιδευμένη δέ παιδείαν Ελληνικήν, <καί τό κάλλος> **** καί τόν τρόπον επιεικής ούσα, καί πατρός Αρταβάζου γεγονότος εκ βασιλέως θυγατρός, εγνώσθη, Παρμενίωνος προτρεψαμένου τόν Αλέξανδρον, ώς φησιν Αριστόβουλος, καλής καί γενναίας [καί τό κάλλος] άψασθαι γυναικός. τάς δ' άλλας αιχμαλώτους ορών ο Αλέξανδρος κάλλει καί μεγέθει διαφερούσας, έλεγε παίζων ως αλγηδόνες ομμάτων αι Περσίδες. αντεπιδεικνύμενος δέ πρός τήν ιδέαν τήν εκείνων τό τής ιδίας εγκρατείας καί σωφροσύνης κάλλος, ώσπερ αψύχους εικόνας αγαλμάτων παρέπεμπεν.»
Μετάφραση Κάκτου
«Αλλά ο Αλέξανδρος θεωρώντας, όπως φαίνεται, ότι το να επιβάλλεται στον εαυτό του είναι περισσότερο βασιλικό από το να νικά τους εχθρούς, ούτε αυτές άγγιξε ούτε γνώρισε άλλη γυναίκα πριν από τον γάμο του, εκτός από τη Βαρσίνη. Καί τούτη έμεινε χήρα, αφότου πέθανε ο Μέμνονας, καί συνελήφθη κοντά στη Δαμασκό. Καί μαθεύτηκε πως ήταν μορφωμένη έχοντας Ελληνική παιδεία καί ευχάριστη στη συμπεριφορά της, με πατέρα τον Αρτάβαζο, που ήταν γιος κόρης του βασιλιά. Ο Παρμενίωνας παρότρυνε τον Αλέξανδρο να γνωρίσει την όμορφη καί ευγενική τούτη γυναίκα. Καί καθώς ο Αλέξανδρος έβλεπε πως οι άλλες αιχμάλωτες ήταν εκπληκτικά όμορφες καί ψηλές, αστειευόταν λέγοντας ότι: «Οι Περσίδες είναι βασανιστήριο για τα μάτια». Καί παραβάλλοντας στην
ομορφιά τους τη δική του αυτοσυγκράτηση καί την ομορφιά της σύνεσής του, τις απομάκρυνε όπως ακριβώς τις άψυχες μορφές των αγαλμάτων.»
2) Αλέξανδρος καί παιδεραστία-ασέλγεια
Κεφάλαιο 22, εδάφια 1-6
Αρχαίο κείμενο
«Επεί δέ Φιλόξενος ο τών επί θαλάττης στρατηγός έγραψεν είναι παρ' αυτώ Θεόδωρόν τινα Ταραντίνον, έχοντα παίδας ωνίους δύο τήν όψιν υπερφυείς, καί πυνθανόμενος ει πρίηται, χαλεπώς ενεγκών εβόα πολλάκις πρός τούς φίλους ερωτών, τί πώποτε Φιλόξενος αισχρόν αυτώ συνεγνωκώς, τοιαύτ' ονείδη προξενών κάθηται. τόν δέ Φιλόξενον αυτόν εν επιστολή πολλά λοιδορήσας εκέλευσεν αυτοίς φορτίοις τόν Θεόδωρον εις τόν όλεθρον αποστέλλειν. επέπληξε δέ καί Άγνωνι νεανικώς γράψαντι πρός αυτόν, ότι Κρωβύλον <νεανίσκον> ευδοκιμούντ' εν Κορίνθω βούλεται πριάμενος αγαγείν πρός αυτόν. Πυνθανόμενος δέ μισθοφόρων τινών γύναια διεφθαρκέναι Δάμωνα καί Τιμόθεον Μακεδόνας τών υπό Παρμενίωνι στρατευομένων, έγραψε Παρμενίωνι κελεύων, εάν ελεγχθώσιν, ως θηρία επί καταφθορά τών ανθρώπων γεγονότα τιμωρησάμενον αποκτείναι. καί περί αυτού κατά λέξιν εν ταύτη τή επιστολή γέγραφεν. εγώ γάρ ουχ ότι εωρακώς άν ευρεθείην τήν Δαρείου γυναίκα ή βεβουλημένος ιδείν, αλλ' ουδέ τών λεγόντων περί τής ευμορφίας αυτής προσδεδεγμένος τόν λόγον. έλεγε δέ μάλιστα συνιέναι θνητός ών εκ τού καθεύδειν καί συνουσιάζειν, ως από μιάς εγγινόμενον ασθενείας τή φύσει καί τό πονούν καί τό ηδόμενον.»
Μετάφραση Κάκτου
«Όταν ο Φιλόξενος, ο αρχηγός των παραθαλάσσιων δυνάμεων, του έγραψε πως ήταν κοντά του κάποιος Θεόδωρος από τον Τάραντα καί πουλάει δύο πολύ όμορφα αγόρια καί ήθελε να μάθει αν θα τα αγόραζε, οργίστηκε πολύ καί φώναζε πολλές φορές στους φίλους του, ρωτώντας τί αισχρό είχε μάθει για αυτόν μέχρι τώρα ο Φιλόξενος, έτσι που να τον προσβάλλει με τέτοιες ξεδιάντροπες προτάσεις. Καί τον ίδιο τον Φιλόξενο επιτιμώντας τον έντονα σε γράμμα του, τον διέταξε να ξεφορτωθεί τον Θεόδωρο καί το εμπόρευμά του. Μάλιστα μάλωσε αυστηρά τον Άγνωνα, που έγραψε πως ήθελε ν' αγοράσει καί να του φέρει τον Κρωβύλο που ήταν φημισμένος στην Κόρινθο. Καί όταν πληροφορήθηκε ότι ο Δάμωνας καί ο Τιμόθεος οι Μακεδόνες είχαν διαφθείρει τις γυναίκες μερικών μισθοφόρων, που υπηρετούσαν υπό τις διαταγές του Παρμενίωνα, με την εντολή, εάν είναι πράγματι ένοχοι, να τους τιμωρήσει όπως τα θηρία, που ζουν καταστρέφοντας τους ανθρώπους, καί να τους σκοτώσει. Καί σχετικά με τον ίδιο έγραφε στο γράμμα ακριβώς: «Για μένα κανείς δεν θα πει πως είδα ή θέλησα να δω τη γυναίκα του Δαρείου, αλλά ούτε καί δέχτηκα να ακούσω να μιλούν σε μένα για την ομορφιά της». Καί μάλιστα έλεγε ότι καταλαβαίνει πως είναι θνητός λόγω του ύπνου καί του έρωτα, γιατί καί ο πόνος καί η ηδονή προέρχονται από μία καί μόνη κοινή αδυναμία της φύσης.»
3) Οι δύο Βαγώες
α) Βαγώας ο ευνούχος, δολοφονηθείς το 336π.α.χ.χ.
Κεφάλαιο 39, εδάφιο 10(39,10)
Αρχαίο κείμενο
«Παρμενίωνι μέν ούν τόν Βαγώου έδωκεν οίκον, εν ώ λέγεται τών περισσών ιματισμόν χιλίων ταλάντων ευρεθήναι.»
Μετάφραση Κάκτου
«Στον Παρμενίωνα λοιπόν έδωσε το παλάτι του Βαγώου στα Σούσα, στο οποίο λέγεται ότι βρέθηκαν ρούχα αξίας χιλίων ταλάντων.»
β) Βαγώας ο Φαρνούχη, τριήραρχος
Κεφάλαιο 67, εδάφιο 7(67,7)
Αρχαίο κείμενο
«λέγεται δ' αυτόν μεθύοντα θεωρείν αγώνας χορών, τόν δ' ερώμενον Βαγώαν χορεύοντα νικήσαι καί κεκοσμημένον διά τού θεάτρου παρελθόντα καθίσαι παρ' αυτόν. ιδόντας δέ τούς Μακεδόνας κροτείν καί βοάν φιλήσαι κελεύοντας, άχρι ού περιβαλών κατεφίλησεν.»
Μετάφραση Κάκτου
«Λέγεται πως όταν παρακολούθησε αγώνες χορών, στους οποίους ο αγαπητός του Βαγώας νίκησε ως χορηγός, πέρασε μέσα στο θέατρο στολισμένος καί κάθισε δίπλα του. Βλέποντας αυτό οι Μακεδόνες χειροκροτούσαν καί φώναζαν να τον φιλήσει, μέχρι που τον αγκάλιασε καί τον φίλησε.»
Σχόλιο: Όπως λοιπόν μπορεί να παρατηρήσει κάποιος προσεκτικός μελετητής των συγκεκριμένων κειμένων, ο Μέγας Αλέξανδρος:
i) Ήταν εγκρατής στα ερωτικά καί απέφευγε τις πολλές ερωτικές σχέσεις.
ii) Απέφευγε με οργή τις προτάσεις περί παιδεραστίας ή ασελγείας καί διέταξε την τιμωρία των στρατιωτών του, εφόσον είχαν τελέσει τέτοιες πράξεις.
iii) Όπως συνάγεται καί στα σχετικά με τους Βαγώες, η όλη παραφιλολογία περί δήθεν ερωτικής σχέσης του Αλεξάνδρου με κάποιον από αυτούς είναι ψευδής.
Η δέ λέξη «ερώμενος» εκείνη την εποχή, όπως καί η λέξη «εραστής», δεν είχαν την τρέχουσα σημερινή σημασία τους.
Αυτή η σημασία άρχισε να καθιερώνεται σε μεταγενέστερους χρόνους.
iv) Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι ο Αλέξανδρος έκανε τρείς γάμους καί απέκτησε δύο παιδιά. Οι γάμοι του ήσαν με την Στάτειρα, την κόρη του Δαρείου Γ΄ Κοδομαννού, τον οποίον είχε νικήσει, την Παρυσάτιδα, την κόρη του προτελευταίου Πέρση βασιλιά Ώχου καί την Ρωξάνη. Λίγο μετά τον θάνατό του, η Ρωξάνη γέννησε τον Αλέξανδρο Δ΄ Αιγαίο, αλλά για αυτά θα αναφέρω περισσότερα σε εργασία μου για την Ελληνιστική Ιστορία.
Β) Ιερός Λόχος
Ως υλικό για τον Ιερό Λόχο των Αρχαίων Θηβαίων, θα χρησιμοποιηθούν δύο αποσπάσματα από τον Βίο του Πελοπίδα, τον οποίον έγραψε ο Πλούταρχος.
Το ένα είναι η προσωπική γνώμη του Πλουτάρχου, ο οποίος ήταν Χαιρωνέας καί έζησε τα έτη 40-120μ.α.χ.χ., όταν δηλαδή αφενός είχε καταργηθεί ο Ιερός Λόχος, αφετέρου είχε καταλυθεί η Αρχαία Πόλη-Κράτος των Βοιτωτικών Θηβών.
Το δεύτερο απόσπασμα, προέρχεται από το ίδιο κεφάλαιο, αλλά είναι δήλωση του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας καί πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σχετικώς με τον Ιερό Λόχο. Κατόπιν, ας επιλέξει ο καθένας ό,τι θεωρεί ότι του ταιριάζει.
1) Η γνώμη του Πλουτάρχου για τον Ιερό Λόχο
Πλουτάρχου Πελοπίδας κεφάλαιο 18, εδάφια 1-3
(18,1-3)
Αρχαίο κείμενο
«Τόν δ' ιερόν λόχον ώς φασι συνετάξατο Γοργίδας πρώτος εξ ανδρών τριακοσίων, οίς η πόλις άσκησιν καί δίαιταν εν τή Καδμεία στρατοπεδευομένοις παρείχε. καί διά τούθ' ο εκ πόλεως λόχος εκαλούντο. τάς γάρ ακροπόλεις επιεικώς οι τότε πόλεις ωνόμαζον. ένιοι δέ φασιν εξ εραστών καί ερωμένων γενέσθαι τό σύστημα τούτο, καί Παμμένους απομνημονεύεταί τι μετά παιδιάς ειρημένον. ου γάρ έφη τακτικόν είναι τόν Ομήρου Νέστορα, κελεύοντα κατά φύλα καί φρήτρας συλλοχίζεσθαι τούς Έλληνας,
ως φρήτρη φρήτρηφιν αρήγη, φύλα δέ φύλοις,
δέον εραστήν παρ' ερώμενον τάττειν. φυλέτας μέν γάρ φυλετών καί φρατόρων <φράτορας> ου πολύ λόγον έχειν εν τοίς δεινοίς, τό δ' εξ ερωτικής φιλίας συνηρμοσμένον στίφος αδιάλυτον είναι καί άρρηκτον, όταν οι μέν αγαπώντες τούς ερωμένους, οι δ' αισχυνόμενοι τούς ερώντας, εμμένωσι τοίς δεινοίς υπέρ αλλήλων.»
Μετάφραση Κάκτου
«Τον ιερό λόχο, όπως λένε, τον συγκρότησε πρώτος ο Γοργίδας από τριακόσιους επίλεκτους άνδρες, που στρατοπέδευαν στην Καδμεία καί τους παρείχε η πόλη τα μέσα για να ασκούνται καί να συντηρούνται καί γι' αυτό ονομάζονταν λόχος της πόλης. Γιατί τότε τις ακροπόλεις κυρίως ονόμαζαν πόλεις. Μερικοί λένε ότι ο λόχος αυτός είχε συσταθεί από εραστές καί ερωμένους. Καί μνημονεύεται καί ένας λόγος που είπε ο Παμμένης αστειευόμενος, ότι δεν ήταν καλή τακτική εκείνη του Νέστορα που ζητούσε να παρατάσσονται κατά φυλές καί φρατρίες οι Έλληνες,
ώστε οι φρατρίες να βοηθούν τις φρατρίες
καί οι φυλές τις φυλές,
αλλά έπρεπε να τοποθετεί τον εραστή κοντά στον ερωμένο.
Γιατί στους κινδύνους κανείς δεν φροντίζει πολύ για εκείνους που ανήκουν στην ίδια φυλή ή στην ίδια φρατρία μ' αυτόν, ενώ η παράταξη που αποτελείται από άνδρες που συνδέονται με ερωτική φιλία είναι αδιάλυτη καί άρρηκτη, γιατί οι εραστές από αγάπη για τους ερωμένους καί οι ερωμένοι από ντροπή για τους εραστές μένουν σταθεροί μπροστά στον κίνδυνο ο ένας για τον άλλο.»
2) Η γνώμη του Φιλίππου για τον Ιερό Λόχο
Πλουτάρχου Πελοπίδας κεφάλαιο 18, εδάφιο 7(18,7)
Αρχαίο κείμενο
«λέγεται δέ διαμείναι μέχρι της εν Χαιρωνεία μάχης αήττητον. ως δέ μετά τήν μάχην εφορών τούς νεκρούς ο Φίλιππος έστη κατά τούτο τό χωρίον, εν ώ συνετύγχανε κείσθαι τούς τριακοσίους, εναντίους απηντηκότας ταίς σαρίσαις άπαντας εν τοίς [στενοίς] όπλοις καί μετ' αλλήλων αναμεμειγμένους, θαυμάσαντα καί πυθόμενον, ως ο τών εραστών καί τών ερωμένων ούτος είη λόχος, δακρύσαι καί ειπείν. απόλοιντο κακώς οι τούτους τι ποιείν ή πάσχειν αισχρόν υπονοούντες.»
Μετάφραση Κάκτου
«Λέγεται ότι ο λόχος έμεινε μέχρι τη μάχη της Χαιρώνειας αήττητος. καί ότι καθώς μετά τη μάχη ο Φίλιππος κοιτάζοντας τους νεκρούς στάθηκε στο σημείο όπου κείτονταν οι τριακόσιοι, όλοι μαζί σαν ένα σώμα, νεκροί από τις σάρισες που είχαν δεχτεί κατάστηθα καί όλοι με τον οπλισμό τους, θαύμασε καί μαθαίνοντας πως αυτός ήταν ο λόχος των εραστών καί των ερωμένων, δάκρυσε καί είπε: «Να βρουν κακό τέλος όσοι υπονοούν ότι αυτοί έκαναν ή πάθαιναν κάτι αισχρό».»
Σχόλιο: Εδώ λοιπόν έχουμε δύο αλληλοσυγκρουόμενες θέσεις.
Η πρώτη είναι του ιδίου του Πλουτάρχου που προσπαθεί να επικαλεσθεί στίχους του Ομήρου, συγκεκριμένα τον στίχο 363 από την ραψωδία Β΄ της Ιλιάδας, προκειμένου να θεμελιώσει την θέση του ότι τάχα ο Ιερός Λόχος των Θηβαίων απετελείτο από ομοφυλοφίλους, ενώ ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας οργίσθηκε από αυτήν την θέση καί κατά το κοινώς λεγόμενον «έστειλε στα τσακίδια» όσους υποστηρίζουν αυτήν την θέση.
Καί εδώ έχω να σημειώσω τα εξής σημεία, για τα οποία πρέπει να προτιμηθεί ο Φίλιππος Β΄ έναντι του Πλουτάρχου Χαιρωνέως.
Παρατηρήσεις
1) Ο Φίλιππος ήταν σύγχρονος με τον Ιερό Λόχο, διότι έζησε τα έτη 383-336π.α.χ.χ., ενώ επίσης οδηγήθηκε ως όμηρος από τον Πελοπίδα στην Θήβα το 368π.α.χ.χ., όπου έμεινε για τέσσερα έτη, έως το 364π.α.χ.χ. Άρα ο Φίλιππος Β΄ είναι ένας γνώστης του θέματος καί όχι κάποιος τυχαίος.
2) Εκείνη την εποχή που ζούσε ο Φίλιππος Β΄ υπήρχε ως σχηματισμός ο Ιερός Λόχος των Θηβαίων καί τον είχε γνωρίσει.
3) Ο Πλούταρχος έζησε την περίοδο 40-120μ.α.χ.χ., δηλαδή όταν πλέον δεν υπήρχε ο Ιερός Λόχος, ενώ απέχει τουλάχιστον 400-500 έτη από την μάχη της Χαιρωνείας, μετά την οποίαν ο Φίλιππος Β΄ δήλωσε αυτά τα οποία παρατίθενται ανωτέρω καί αναφέρονται καί από άλλους συγγραφείς.
Σύνοψη
Επομένως φίλτατε Γκέουλα τίποτε από τα λεγόμενά σου δεν ευσταθεί.
Βιβλιογραφία
Ως πηγές χρησιμοποίησα τα βιβλία:
1) Πλούταρχος Βίοι Παράλληλοι Πελοπίδας-Μάρκελλος, τόμος 153 της σειράς «Οι Έλληνες», εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα Ιούνιος 1.993μ.α.χ.χ., κεφάλαιο 18, εδάφια 1-3 καί 7.
2) Πλούταρχος Βίοι Παράλληλοι Αλέξανδρος-Καίσαρ, τόμος 162 της σειράς «Οι Έλληνες», εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα Οκτώβριος 1.993μ.α.χ.χ., κεφάλαιο 21,7-11, κεφάλαιο 22,1-6, κεφάλαιο 39,10, κεφάλαιο 67,7.
3) J. B. Bury & Russwell Meiggs «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας-Μέχρι το θάνατο του Μεγάλου
Αλεξάνδρου», τρίτη έκδοση, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1.998μ.α.χ.χ., τρίτο μέρος, σελίδες
764-765(για τους γάμους του Αλεξάνδρου) καί στην σελίδα 717 αναφέρεται ο ευνούχος Βαγώας, του οποίου το ανάκτορο πήρε ο Παρμενίων.
4) Booknews, τεύχος 1, Απρίλιος 2.003μ.α.χ.χ., σελίδες 139-159 «Μ. Αλέξανδρος αλά αμερικανικά», ιδίως σελίδα 153, όπου αναφέρεται καί ξεκαθαρίζεται το περιστατικό με τον Βαγώα.
Με εξαίρετη τιμή
Αντίοχος Αχαρνεύς
ΑΒ) Απάντηση για την κατηγορία περί ομοφυλοφιλίας κατά της Σπάρτης
Επειδή κάποιοι κατηγόρησαν τους Λακεδαιμονίους ότι τάχα αποδέχονταν την ομοφυλοφιλία, θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω αρχαία πηγή επί αυτού του θέματος.
Η συγκεκριμένη πηγή, είναι το σύγγραμμα «Λακεδαιμονίων Πολιτεία» του Ξενοφώντα, το οποίο εξέδωσαν οι εκδόσεις Κάκτος τον Μάρτιο του 1.993μ.α.χ.χ., μαζί με την «Αθηναίων Πολιτεία» καί τον «Αγησίλαο» του Ξενοφώντα.
Ο συγκεκριμένος τόμος είναι ο υπ' αριθμόν 130 της σειράς «Οι Έλληνες» του Κάκτου, ενώ επίσης είναι καί ο τελευταίος από τους συνολικώς 14 τόμους των Απάντων του Ξενοφώντα.
Από αυτό λοιπόν το έργο, θα παραθέσω δύο σημαντικά αποσπάσματα, τα οποία είναι σχετικά με αυτό το θέμα.
Κατόπιν θα σχολιάσω την σημασία τους.
Α) Αποσπάσματα
1) Περί της Ορθίας Αρτέμιδος
Αρχαίο κείμενο
«καί ως πλείστους δή αρπάσαι τυρούς παρ' Ορθίας καλόν θείς, μαστιγούν τούτους άλλοις επέταξε, τούτο δηλώσαι καί εν τούτω βουλόμενος ότι έστιν ολίγον χρόνον αλγήσαντα πολύν χρόνον ευδοκιμούντα ευφραίνεσθαι.»
Μετάφραση Κάκτου
«Έπειτα, ενώ θεώρησε καλό να αρπάξουν όσο το δυνατόν περισσότερα κεφάλια τυρί από τον βωμό της Ορθίας, διέταξε άλλους να τους μαστιγώνουν, θέλοντας με αυτό να δείξει ότι είναι δυνατόν, αφού πονέσει κανείς για λίγο χρόνο, να χαίρεται στη συνέχεια για πολύ με την επιτυχία του.»
2) Περί της παιδεραστίας
Αρχαίο κείμενο
«Λεκτέον δέ μοι δοκεί είναι καί περί τών παιδικών ερώτων. έστι γάρ τι καί τούτο πρός παιδείαν. οι μέν τοίνυν άλλοι Έλληνες ή ώσπερ Βοιωτοί ανήρ καί παίς συζυγέντες ομιλούσιν, ή ώσπερ Ηλείοι διά χαρίτων τή ώρα χρώνται. εισί δέ καί οί παντάπασι τού διαλέγεσθαι τούς εραστάς είργουσιν από τών παίδων. ο δέ Λυκούργος εναντία καί τούτοις πάσι γνούς, ει μέν τις αυτός ών οίον δεί αγασθείς ψυχήν παιδός πειρώτο άμεμπτον φίλον αποτελέσασθαι καί συνείναι, επήνει καί καλλίστην παιδείαν ταύτην ενόμιζεν. ει δέ τις παιδός σώματος ορεγόμενος φανείη, αίσχιστον τούτο θείς εποίησεν εν Λακεδαίμονι μηδέν ήττον εραστάς παιδικών απέχεσθαι ή γονείς παίδων ή καί αδελφοί αδελφών εις αφροδίσια απέχονται. τό μέντοι ταύτα απιστείσθαι υπό τινων ου θαυμάζω. εν πολλαίς γάρ τών πόλεων οι νόμοι ουκ εναντιούνται ταίς πρός τούς παίδας επιθυμίαις.
Η μέν δή παιδεία είρηται ή τε Λακωνική καί η τών άλλων Ελλήνων. εξ οποτέρων δ’ αυτών καί ευπειθέστεροι καί αιδημονέστεροι καί ών δεί εγκρατέστεροι άνδρες αποτελούνται, ο βουλόμενος καί ταύτα επισκοπείσθαι.»
Μετάφραση Κάκτου
«Νομίζω όμως ότι πρέπει να μιλήσω καί για την παιδεραστία, γιατί καί αυτό είναι ένα στοιχείο της παιδείας. Στους άλλους Έλληνες λοιπόν, άνδρας καί νέος συνδέονται στενά καί αποτελούν ζευγάρι, όπως στους Βοιωτούς, ή κάνουν παρέα με τους νέους για να απολαμβάνουν τις χάρες τους, όπως στους Ηλείους. Μερικοί πάλι απαγορεύουν εντελώς στους εραστές να συνομιλούν με τα παιδιά. Ο Λυκούργος, με αντιλήψεις εντελώς αντίθετες προς όλους αυτούς, αν κάποιος καθώς πρέπει άνθρωπος θαύμαζε τα ψυχικά χαρίσματα του παιδιού καί προσπαθούσε να τον κάνει τέλειο φίλο του καί να τον συναναστρέφεται, επιδοκίμαζε τη σχέση αυτή καί τη θεωρούσε τον καλύτερο τρόπο παιδείας. Αν όμως κάποιος εμφανιζόταν να επιθυμεί το σώμα του αγοριού, αυτό το θεώρησε πράγμα αισχρό καί με νόμο όρισε να απέχουν οι εραστές από τα αγαπημένα αγόρια, όπως ακριβώς απέχουν από τις σαρκικές σχέσεις οι γονείς από τα παιδιά ή τα αδέρφια μεταξύ τους.
Δεν απορώ βέβαια που μερικοί δεν πιστεύουν τα ίδια, γιατί σε πολλές πόλεις οι νόμοι δεν εμποδίζουν τις σαρκικές επιθυμίες προς τα παιδιά.
Η Σπαρτιατική λοιπόν καί η παιδεία των άλλων Ελλήνων έχουν εκτεθεί καί όποιος θέλει ας εξετάσει ποιά από τις δύο διαμορφώνει άνδρες πιο πειθαρχικούς, πιο ντροπαλούς καί πιο εγκρατείς σε ό,τι πρέπει. »
Β) Σχολιασμός της σημασίας του Ξενοφώντα επί του θέματος
1) Κατ' αρχάς παραθέτω αυτά τα δύο αποσπάσματα, επειδή όσοι κατηγορούν τους Λακεδαιμονίους για ομοφυλοφίλους επικεντρώνουν στον βωμό της Ορθίας Αρτέμιδος καί τα περί της παιδεραστίας. Έτσι λοιπόν, θα επικεντρώσω καί εγώ σε αυτά για να δούμε τί ισχύει. Ωστόσο ήλθε η ώρα να προχωρήσω στην διεξοδικότερη
ανάλύση των θεμάτων.
2) Περί του βωμού της Ορθίας Αρτέμιδος
Όπως μας πληροφορεί ο Ξενοφών, η υπόθεση έχει ως εξής:
Στην Σπάρτη, υπήρχε νόμος του Λυκούργου που έλεγε ότι έπρεπε να δίνονται ελλιπείς μερίδες φαγητού στους νέους, πράγμα το οποίο οδηγούσε τους νέους να προσπαθούν να κλέβουν. Έτσι, όταν οι νέοι πιάνονταν επ' αυτοφώρω τιμωρούνταν. Μάλιστα, στο συγκεκριμένο απόσπασμα, αναφέρεται ότι ο Λυκούργος όρισε να αφήνονται στον βωμό της Ορθίας Αρτέμιδος κεφάλια τυριού, τα οποία φρουρούσαν νέοι με μαστίγια. Καί κάθε φορά που θα πήγαινε κάποιος πεινασμένος νέος να πάρει ένα κεφάλι τυριού για τον ίδιο, να τον μαστιγώνουν οι μαστιγοφόροι καί μετά να παίρνει το κεφάλι του τυριού, ώστε να θυμάται πάντα ότι η ευχαρίστηση ακολουθεί τον πόνο, όπως
σημειώνει ο Ξενοφώντας. Άρα οι ανοησίες ορισμένων για αυτομαστιγωμένους νέους στον συγκεκριμένο βωμό δεν ευσταθούν.
3) Στα περί παιδεραστίας, ο Ξενοφών αναφέρει ότι ο Λυκούργος καθόρισε ως σχέση
εραστή-ερωμένου αυτήν του δασκάλου προς τον μαθητή, ενώ θέσπισε την αποχή από τις σαρκικές απολαύσεις των μεγαλυτέρων στα σώματα των παιδιών, όπως ακριβώς απέχουν οι γονείς από τις ερωτικές σχέσεις με τα παιδιά τους ή τα αδέλφια μεταξύ τους. Άρα δεν ισχύει τίποτε από τα λεγόμενα κατά της Σπάρτης.
4) Ωστόσο προκύπτει ένα λογικό ερώτημα: Ποιός είναι ο λόγος για τον οποίον πρέπει να προτιμηθεί ο Ξενοφώντας έναντι άλλων στο συγκεκριμένο θέμα;
Ο λόγος έχει τα εξής σκέλη:
α) Ο Ξενοφώντας έζησε κατά την περίοδο 440-350π.α.χ.χ.
β) Έζησε στην Σπάρτη τα έτη 394-370π.α.χ.χ., ενώ τα ίδια έτη οι γιοι του Ξενοφώντα έλαβαν την Λακωνική αγωγή.
γ) Ο ίδιος ο Ξενοφώντας ήταν φίλος με τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο, με πάρα πολλή στενή φιλία, ώστε όταν ο Αγησίλαος πέθανε, ο Ξενοφώντας, αφιέρωσε ολόκληρο βιβλίο για τον ίδιο τον Αγησίλαο.
Με βάση λοιπόν όλα αυτά τα στοιχεία, είναι ανάγκη να προτιμηθεί ο Ξενοφώντας έναντι των άλλων ως προς τα της Σπάρτης.
Με εξαίρετη τιμή
Αντίοχος Αχαρνεύς
Πηγές
1) Ξενοφώντα Λακεδαιμονίων Πολιτεία, εκδόσεις Κάκτος, Μάρτιος 1.993μ.α.χ.χ., τόμος 130 της σειράς «Οι Έλληνες», 14ος καί τελευταίος των Απάντων του Ξενοφώντα, κεφάλαιο II, εδάφιο 9 περί της Ορθίας Αρτέμιδος.
2) Ξενοφώντα Λακεδαιμονίων Πολιτεία, εκδόσεις Κάκτος, Μάρτιος 1.993μ.α.χ.χ., τόμος 130 της σειράς «Οι Έλληνες», 14ος καί τελευταίος των Απάντων του Ξενοφώντα, κεφάλαιο II, εδάφια 12-14 περί της παιδεραστίας.
ΑΓ) Απάντηση περί της ομοφυλοφιλίας του Κλεισθένη, του Αριστοφάνη, του Σωκράτη καί του Αλκιβιάδη στον Γκέουλα.
Φίλτατε Γκέουλα, με αυτήν την εργασία μου, θα απαντήσω στις κατηγορίες σου κατά του Κλεισθένη, του Αριστοφάνη, του Σωκράτη καί του Αλκιβιάδη, προκειμένου να καλύψω καί αυτό το θέμα.
Οι πηγές μου είναι πάντα οι Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς. Τα αρχαία κείμενα καί οι αντίστοιχες μεταφράσεις είναι από τις εκδόσεις Κάκτος, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά.
Ωστόσο, ήλθε η ώρα να παραθέσω τα στοιχεία.
Α) Στοιχεία
1) Αριστοφάνης
Ο Πλάτωνας εμφανίζει τον κωμικό ποιητή Αριστοφάνη στον διάλογο «Συμπόσιο»(εδάφια
189b-193e), να εξιστορεί την ιστορία περί του «ανδρογύνου» καί να εγκωμιάζει την παιδεραστία.
Όμως, εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα, διότι ο ίδιος ο κωμικός ποιητής Αριστοφάνης, καί νυμφεύθηκε καί απέκτησε τρείς γιούς, οι οποίοι ονομάζονταν Φίλιππος, Αραρώς καί Νικόστρατος ή Φιλέταιρος.
Άρα εδώ δεν ευσταθεί η θέση του Πλάτωνα.
Τα στοιχεία για τον βίο του Αριστοφάνη μπορεί να τα βρει όποιος θέλει στην ενότητα «Αριστοφάνης» σελίδες 11-31, στον τόμο 143 της σειράς «Οι Έλληνες» του Κάκτου, όπου παρουσιάζεται το γενικό έργο του Αριστοφάνη.
Στον συγκεκριμένο τόμο, παρουσιάζεται η κωμωδία «Βάτραχοι».
Η αναφορά για την ζωή του Αριστοφάνη καί τον γάμο του, βρίσκεται στην σελίδα 24, όπου αναφέρεται ότι ο γάμος καί η γέννηση των παιδιών του Αριστοφάνη τοποθετούνται στην δεκαετία μετά την Νικίειο Ειρήνη(421-411π.α.χ.χ.).
Για τον Αραρώ αναφορές έχουμε από τον Αθήναιο στους Δειπνοσοφιστές, στον πρώτο, τον δεύτερο, τον τρίτο, τον πέμπτο καί τον έκτο τόμο.
Για τον Νικόστρατο ή Φιλέταιρο έχουμε αναφορές ότι όπως καί ο Αραρώς, ήταν κωμικός της Μέσης Κωμωδίας, ενώ ο Αθήναιος, στον δεύτερο τόμο των Δειπνοσοφιστών του, αναφέρει ότι έγραψε τα έργα Πάνδροσσος, Άντυλλος, Άβρα, Ησίοδος, Διάβολος, Αντερώσα, Εκάτη, Μάγειρος, Ώτις ή Πατριώται, Πλούτος, Σύρος, Απελαυνόμενος, Ψευδοστιγματίας και Τοκιστής. Σύνολο δεκατέσσερα(14) έργα.
Πηγή: Ιωάννη Στοβαίου Ανθολόγιο Ηθικά-Φυσικά δεύτερος τόμος.
Αντιθέτως, το λεξικό Σούδα ή Σουΐδα αναφέρει ότι ο Νικόστρατος ή Φιλέταιρος έγραψε κα΄(21) έργα, μεταξύ των οποίων τα Αχιλλεύς, Κορινθιαστής, Κυνηγίας, Φίλαυλος, Κέφαλος, Τηρεύς, Οινοπίων, Αταλάντη, Λαμπαδηφόροι καθώς καί τα προαναφερόμενα.
2) Κλεισθένης
Με το όνομα του Κλεισθένη, μνημονεύονται δύο πρόσωπα.
α) Ο μεγάλος πολιτικός, θεμελιωτής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
β) Πρόσωπο που μνημονεύει ο Αριστοφάνης στην κωμωδία «Αχαρνής».
Καλό είναι να εξετασθούν καί τα δύο πρόσωπα.
α) Κλεισθένης ο πολιτικός, νομοθέτης καί θεμελιωτής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας
Για τον πολιτικό, νομοθέτη καί θεμελιωτή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, δεν έχουμε καμμία τέτοια αναφορά.
β) Από την άλλη, στην κωμωδία «Αχαρνής» του Αριστοφάνη, αναφέρεται ένας δεύτερος Κλεισθένης, ο οποίος τοποθετείται χρονικώς στην εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, για τον οποίον ο ίδιος ο Αριστοφάνης βάζει τον Δικαιόπολη να του λέγει τα εξής στους στίχους 134-139:
Αρχαίο κείμενο
«Καί τοίν μέν ευνούχοιν τόν έτερον τουτονί
εγώδ' ός εστι, Κλεισθένης ο Σιβυρτίου.
Ώ θερμόβουλον πρωκτόν εξυρημένε.
Τοιόνδε δ', ώ πίθηκε, τόν πώγων' έχων
ευνούχος ημίν ήλθες εσκευασμένος;
Οδί δέ τίς ποτ' εστίν; ου δήπου Στράτων;»
Μετάφραση Κάκτου
«Κι από τους δυο ευνούχους θαρρώ ξέρω
τον ένα, αυτόν, είναι ο Κλεισθένης, γιος του Σιβυρτίου.
Βρε πίθηκε, βρε ξυρισμένε κώλε,
μια ψεύτικη φορώντας γενειάδα
ήρθες καί παριστάνεις τον ευνούχο;
Κι ετούτος πάλι; Ο Στράτωνας δεν είναι;»
Σχόλιο: Ο Κάκτος στο συγκεκριμένο απόσπασμα, σχολιάζει ότι ο Κλεισθένης Σιβυρτίου ήταν θηλυπρεπής καί σπανός, ενώ δεν αποκλείεται να αποτελούσε ζευγάρι με τον Στράτωνα.
3) Αλκιβιάδης
Για τον πολιτικοστρατιωτικό ηγήτορα, πληροφορίες όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να αντλήσει από τον Θουκυδίδη καί τον Ξενοφώντα(«Ελληνικά»).
Όμως, για τον Αλκιβιάδη ως άνθρωπο, μπορεί να αντλήσει πληροφορίες από τους Παραλλήλους Βίους του Πλουτάρχου καί μάλιστα από τον ειδικώς γραμμένο για τον Αλκιβιάδη.
Ο Βίος του Αλκιβιάδη από τον Πλούταρχο, είναι μία πολλή ενδιαφέρουσα πηγή, σχετικώς με το θέμα που μας αφορά, καί είναι η ερωτική συμπεριφορά του.
Ας δούμε λοιπόν τις πηγές.
α) Σχέση του Αλκιβιάδη καί του Σωκράτη
Αρχαίο κείμενο
«Ο δέ Σωκράτους έρως πολλούς έχων καί μεγάλους ανταγωνιστάς πή μέν εκράτει τού Αλκιβιάδου, δι' ευφυΐαν απτομένων τών λόγων αυτού καί τήν καρδίαν στρεφόντων καί δάκρυα εκχεόντων, έστι δ' ότε καί τοίς κόλαξι πολλάς ηδονάς υποβάλλουσιν ενδιδούς εαυτόν, απωλίσθανε τού Σωκράτους καί δραπετεύων ατεχνώς εκυνηγείτο, πρός μόνον εκείνον έχων τό αιδείσθαι καί τό φοβείσθαι, τών δ' άλλων υπερορών. ο μέν ούν Κλεάνθης έλεγε τόν ερώμενον υφ' εαυτού μέν εκ τών ώτων κρατείσθαι, τοίς δ' αντερασταίς πολλάς λαβάς παρέχειν αθίκτους εαυτώ, τήν γαστέρα λέγων καί τά αιδοία καί τόν λαιμόν. Αλκιβιάδης δ' ήν μέν αμέλει καί πρός ηδονάς αγώγιμος. η γάρ υπό Θουκυδίδου λεγομένη παρανομία κατά τό σώμα τής διαίτης υποψίαν τοιαύτην <εν>δίδωσιν. ου μήν αλλά μάλλον αυτού τής φιλοτιμίας επιλαμβανόμενοι καί τής φιλοδοξίας οι διαφθείροντες ενέβαλλον ου καθ' ώραν εις μεγαλοπραγμοσύνην, αναπείθοντες ως όταν πρώτον άρξηται τά δημόσια πράττειν, ου μόνον αμαυρώσοντα τούς άλλους στρατηγούς καί δημαγωγούς ευθύς, αλλά καί τήν Περικλέους δύναμιν εν τοίς Έλλησι καί δόξαν υπερβαλούμενον. ώσπερ ούν ο σίδηρος εν τώ πυρί μαλασσόμενος αύθις υπό τού ψυχρού πυκνούται καί σύνεισι τοίς μορίοις εις εαυτόν, ούτως εκείνον ο Σωκράτης θρύψεως διάπλεων καί χαυνότητος οσάκις αναλάβοι, πιέζων τώ λόγω καί συστέλλων ταπεινόν εποίει καί άτολμον, ηλίκων ενδεής εστι καί ατελής πρός αρετήν μανθάνοντα.»
Μετάφραση Κάκτου
«Ο έρωτας του Σωκράτη είχε πολλούς καί σκληρούς ανταγωνιστές, ωστόσο κατόρθωσε να εξουσιάζει τον Αλκιβιάδη τις πιο πολλές φορές, γιατί τα λόγια του δασκάλου άγγιζαν το νέο(ο Αλκιβιάδης είχε μέσα του την προδιάθεση γι' αυτό), τον επηρέαζαν αισθηματικά καί τον συγκινούσαν μέχρι δακρύων. Μερικές φορές όμως, καθώς οι κόλακες ήταν γι' αυτόν ένας ηδονικός πειρασμός, τους παραδινόταν καί ξεγλιστρούσε από τα χέρια του Σωκράτη, που άρχιζε τότε να τον κυνηγά, σαν ένα δραπέτη. Γιατί μόνο τον Σωκράτη ντρεπόταν καί φοβόταν. για τους άλλους όλους αδιαφορούσε. Ο στωικός Κλεάνθης έλεγε πως τον αγαπημένο του ο Σωκράτης μπορούσε να τον τραβά μόνον από τ' αφτιά, οι αντεραστές του όμως είχαν κι άλλες πολλές λαβές, που αυτός δεν επιτρεπόταν να τις αγγίξει, εννοώντας την κοιλιά, τα αιδοία καί τον λαιμό. Καί ο Αλκιβιάδης ήταν βέβαια επιρρεπής στις ηδονές, όπως μας αφήνει να το καταλάβουμε καί η ανωμαλία του, για την οποία μας κάνει λόγο ο Θουκυδίδης. Αλλά εκείνοι που ήθελαν να τον κερδίσουν σκόπευαν πιο πολύ σε άλλους στόχους, στην αρχομανία καί τη φιλοδοξία του, εξωθώντας τον σε πρόωρη μεγαλοπραγμοσύνη καί στην πίστη ότι, μόλις θ' άρχιζε να πολιτεύεται, όχι μόνο θα επισκίαζε αμέσως τους άλλους στρατηγούς καί πολιτικούς, αλλά καί του ίδιου του Περικλή την πανελλήνια δύναμη καί φήμη θα ξεπερνούσε. Καθώς, λοιπόν, το σίδερο, μαλακωμένο από τη φωτιά, ύστερα πάλι από την ψύξη μαζεύεται καί συμπυκνώνεται στα μόριά του, έτσι καί ο Σωκράτης, κάθε φορά που τον αναλάμβανε γεμάτο ηδυπάθεια καί διάχυση, πιέζοντάς τον με τον λόγο καί κάνοντάς τον να νιώσει συστολή, τον έκανε ξανά ταπεινό καί άτολμο, μαθαίνοντάς του πόσο φτωχός ήταν ο ίδιος πάντα καί πόσο ατελής, για να μπορέσει να πραγματοποιήσει το ιδανικό της αρετής.»
Σχόλιο: Κατ' αρχάς ο στωϊκός φιλόσοφος Κλεάνθης έζησε τα έτη 333-232π.α.χ.χ. Καταγόταν από την Άσσο της Τρωάδας. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, όπως συνάγεται από την διδασκαλία του, οι λέξεις «κοιλιά», «αιδοία» καί «λαιμός» έχουν πλατύτερη σημασία. Δηλαδή με την «κοιλιά» εννοείται το φαγητό, με τα «αιδοία» η ερωτική μείξη καί με τον «λαιμό» ο λόγος καί το ποτό.
Επίσης ο Κλεάνθης έγραψε καί ύμνο στον Δία.
Ακόμη, καλό είναι να επισημανθεί, ότι η μαρτυρία του Θουκυδίδη που αναφέρει ο Πλούταρχος, δεν την βρήκα στην ιστορία του, οπότε το πιθανότερο είναι να έχει χαθεί. Αλλά καί πάλι, δεδομένου ότι ο Θουκυδίδης είναι πολιτικός αντίπαλος του Αλκιβιάδη, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε την μαρτυρία του Θουκυδίδη αξιόπιστη. Εξάλλου, τα ιστορικά στοιχεία κατωτέρω οδηγούν σε άλλα, αντίθετης κατεύθυνσης συμπεράσματα. Επομένως, η συγκεκριμένη θέση του Θουκυδίδη πρέπει να απορριφθεί. Ακόμα, ο Πλούταρχος ξεκαθαρίζει ότι ο Σωκράτης ήταν απλώς δάσκαλος του Αλκιβιάδη, τονίζοντας ότι «τον κρατούσε από τ' αφτιά», δηλαδή με τον λόγο. Αλλά καί ο Ξενοφώντας στα Απομνημονεύματά του παραθέτει την θέση του Σωκράτη για τις ερωτικές επαφές. Θα την παραθέσω στην σχετική ενότητα με τον Σωκράτη, για να δούμε τί θα λένε ορισμένοι μετά.
β) Άπιστος στην γυναίκα του ο Αλκιβιάδης
Αρχαίο κείμενο
«εύτακτος δ' ούσα καί φίλανδρος η Ιππαρέτη, λυπουμένη δ' υπ' αυτού περί τόν γάμον, εταίραις ξέναις καί ασταίς συνόντος, εκ τής οικίας απιούσα πρός τόν αδελφόν ώχετο. τού δ' Αλκιβιάδου μή φροντίζοντος, αλλ' εντρυφώντος, έδει τό τής απολείψεως γράμμα παρά τώ άρχοντι θέσθαι μή δι' ετέρων, αλλ' αυτήν παρούσαν. Ως ούν παρήν τούτο πράξουσα κατά τόν νόμον, επελθών ο Αλκιβιάδης καί συναρπάσας αυτήν απήλθε δι' αγοράς οίκαδε κομίζων, μηδενός εναντιωθήναι μηδ' αφελέσθαι τολμήσαντος. έμεινε μέντοι παρ' αυτώ μέχρι τελευτής, ετελεύτησε δέ μετ' ου πολύν χρόνον εις Έφεσον τού Αλκιβιάδου πλεύσαντος. αύτη μέν ούν παντελώς έδοξεν η βία παράνομος ουδ' απάνθρωπος είναι. καί γάρ ο νόμος δοκεί διά τούτο προάγειν τήν απολιπούσαν εις τό δημόσιον αυτήν, όπως εγγένηται τώ ανδρί συμβήναι και κατασχείν.»
Μετάφραση Κάκτου
«Η Ιππαρέτη ήταν μία καθωσπρέπει γυναίκα καί αγαπούσε τον άντρα της, αλλά αυτός της έδινε συνέχεια αφορμές να είναι θλιμμένη, γιατί έκανε συντροφιά με ξένες ή Αθηναίες ερωμένες, ώσπου στο τέλος σηκώθηκε αυτή κι έφυγε καί πήγε στου αδελφού της. Ο Αλκιβιάδης δεν έδωσε σημασία, αλλά συνέχιζε την ίδια ζωή καί γι' αυτό η Ιππαρέτη αποφάσισε να παρουσιαστεί στον άρχοντα, για να καταθέσει αίτηση διαζυγίου. Αυτό όφειλε, σύμφωνα με το νόμο, να το κάνει η ίδια καί όχι να στείλει κάποιον άλλο. Αλλά όταν ήδη βρισκόταν εκεί για να ενεργήσει για την υπόθεσή της, σύμφωνα με τον νόμο, παρουσιάστηκε ο Αλκιβιάδης ξαφνικά, τη σήκωσε στα χέρια κι έφυγε περνώντας μέσα από την αγορά, καθώς την πήγαινε στο σπίτι του. Κανένας δεν τόλμησε να εναντιωθεί ή να του πάρει από τα χέρια τη γυναίκα. Η Ιππαρέτη έμεινε από τότε μαζί του, μέχρι που πέθανε(ο θάνατός της ήρθε λίγο καιρό αφότου ο Αλκιβιάδης έπλευσε για την Έφεσο). Οπωσδήποτε αυτή η βίαιη συμπεριφορά του Αλκιβιάδη δεν είναι ολότελα παράνομη καί απάνθρωπη, γιατί καί ο νόμος, φαίνεται, γι' αυτό το λόγο υποχρεώνει να παρουσιαστεί στο δικαστήριο η ίδια η γυναίκα που
ζητεί διαζύγιο, για να μπορέσει ο άντρας να πάει να τη βρει καί να τη συγκρατήσει.»
Σχόλιο: Ο θάνατος της Ιππαρέτης, τοποθετείται στο 406π.α.χ.χ., διότι τότε ο
Αλκιβιάδης έπλευσε για την Έφεσο.
γ) Σχέση με την Τιμαία, την γυναίκα του βασιλιά της Σπάρτης Άγιδος
Αρχαίο κείμενο
«Τιμαίαν γάρ τήν Άγιδος γυναίκα τού βασιλέως στρατευομένου καί αποδημούντος ούτω διέφθειρεν, ώστε καί κύειν εξ Αλκιβιάδου καί μή αρνείσθαι, καί τεκούσης παιδίον άρρεν έξω μέν Λεωτυχίδην καλείσθαι, τό δ' εντός αυτού ψιθυριζόμενον όνομα πρός τάς φίλας καί τάς οπαδούς υπό τής μητρός Αλκιβιάδην είναι. τοσούτος έρως κατείχε τήν άνθρωπον. ο δ' εντρυφών έλεγεν ουχ ύβρει τούτο πράσσειν ουδέ κρατούμενος υφ' ηδονής, αλλ' όπως Λακεδαιμονίων βασιλεύσωσιν οι εξ αυτού
γεγονότες. ούτω πραττόμενα ταύτα πολλοί κατηγόρουν πρός τόν Άγιν. επίστευσε δέ τώ χρόνω μάλιστα, ότι σεισμού γενομένου φοβηθείς εξέδραμε του θαλάμου παρά τής γυναικός, είτα δέκα μηνών ουκέτι συνήλθεν αυτή, μεθ' ούς γενόμενον τον Λεωτυχίδην απέφησεν εξ αυτού μή γεγονέναι. καί διά τούτο τής βασιλείας εξέπεσεν ύστερον ο Λεωτυχίδης.»
Μετάφραση Κάκτου
«Την Τιμαία, τη γυναίκα του βασιλιά Άγιδος, όταν αυτός βρισκόταν σε εκστρατεία καί μακριά από την πόλη, τη διέφθειρε έτσι, ώστε όχι μόνο να μείνει έγκυος, αλλά καί να μην το αρνιέται καί, αφού έκανε το παιδί, ένα αγόρι, έξω στον κόσμο να το ονομάζει Λεωτυχίδη, αλλά κρυφά, στις φίλες καί τις δούλες της, να το ψιθυρίζει Αλκιβιάδη. Τόσο μεγάλος έρωτας την κατείχε. Κι αυτός, καμαρώνοντας, έλεγε πως το έκανε αυτό, όχι γιατί ήθελε να θίξει κανενός την τιμή ή τον κυρίευσε η ηδονή, αλλά για να γίνουν βασιλιάδες των Λακεδαιμονίων οι απόγονοί του. Τα έργα του αυτά πολλοί τα κατάγγειλαν στον Άγι, ο οποίος τα πίστεψε λογαριάζοντας κυρίως τον χρόνο, γιατί, όταν κάποτε έγινε σεισμός, έτρεξε φοβισμένος έξω από το θάλαμο της γυναίκας του καί ύστερα, για δέκα μήνες, δεν πλάγιασε πια μαζί της. ο Λεωτυχίδης γεννήθηκε ύστερα από αυτό το χρόνο, κι έτσι το αρνήθηκε ο Άγις πως γεννήθηκε από αυτόν. Καί γι' αυτό έχασε αργότερα ο Λεωτυχίδης τη βασιλεία.»
Σχόλιο:
Κατ' αρχάς σημειώνω δύο μικρές γλωσσικές παρατηρήσεις, επί του αρχαίου κειμένου:
i) ο Πλούταρχος σημειώνει τις υπηρέτριες της Τιμαίας όχι ως «οικέτιδας», «δούλας», «θεραπαινίδας», αλλά ως «οπαδούς», στην φράση «πρός τάς φίλας καί τάς οπαδούς».
ii) Επίσης ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί την λέξη «άνθρωπος» ως θηλυκού γένους.
Αυτό συμβαίνει στην φράση «τοσούτος έρως κατείχε τήν άνθρωπον», την οποίαν ο Μ. Γ. ΜΕΓΑΚΛΗΣ μεταφράζει ως «τόσο μεγάλος έρωτας την κατείχε».
Υπάρχει όμως καί κάτι σημαντικότερο από αυτά:
Ο Πλούταρχος παρανοεί ένα χωρίο του Ξενοφώντα από τα «Ελληνικά» του.
Σε αυτό ο Αγησίλαος, ο Λύσσανδρος καί οι οπαδοί τους κατηγορούν τον νεαρό Λεωτυχίδη ως νόθο, στο οποίο ανάμεσα στα άλλα αναφέρουν ότι σε δεδομένη στιγμή έγινε σεισμός καί από τον θάλαμο της βασίλισσας Τιμαίας, εξήλθε ο σύζυγός της Άγις, ο οποίος έκτοτε επί δέκα μήνες δεν πλησίαζε την γυναίκα του καί μητέρα του Λεωτυχίδη. Ωστόσο, ο Hatzfeld, Alcibiade, σ. 217, σημ. 6 καί Rev. Et. Anc., 35(1933), σλς. 387-395, υποστηρίζει ότι ο άνδρας που βγήκε από τον θάλαμο ήταν ο Αλκιβιάδης, διότι τότε ο Άγις ήταν στο στρατόπεδο των Σπαρτιατών στην Δεκέλεια.
Σχετικώς με αυτό το θέμα, ο Πλούταρχος επαναλαμβάνει την ίδια αναφορά στον βίο του Αγησιλάου κεφάλαιο 3, στον βίο του Λυσάνδρου κεφάλαιο 22, ενώ καί ο Πλάτωνας αναφέρεται σε αυτό το θέμα στο έργο του Αλκιβιάδης μείζων, 121d-e.
δ) Σχέση του Αλκιβιάδη με την Τιμάνδρα την Κορινθία – Κόρη του η Λαΐς – Θάνατος του Αλκιβιάδη
Αρχαίο κείμενο
«Ως ούν ο Λύσανδρος έπεμψε πρός τόν Φαρνάβαζον ταύτα πράττειν κελεύων, ο δέ Βαγαίω τε τώ αδελφώ καί Σουσαμίθρη τώ θείω προσέταξε τό έργον, έτυχε μέν εν κώμη τινί τής Φρυγίας ο Αλκιβιάδης τότε διαιτώμενος, έχων Τιμάνδραν μεθ' εαυτού τήν εταίραν, όψιν δέ κατά τούς ύπνους είδε τοιαύτην. εδόκει περικείσθαι μέν αυτός τήν εσθήτα τής εταίρας, εκείνην δέ τήν κεφαλήν εν ταίς αγκάλαις έχουσαν αυτού κοσμείν τό πρόσωπον ώσπερ γυναικός υπογράφουσαν καί ψιμυθιούσαν. έτεροι δέ φασιν ιδείν τήν κεφαλήν αποτέμνοντας αυτού τούς περί τόν Βαγαίον εν τοίς ύπνοις καί τό σώμα καιόμενον. αλλά τήν μέν όψιν ου πολύ γενέσθαι λέγουσι πρό της τελευτής. οι δέ πεμφθέντες επ' αυτόν ουκ ετόλμησαν εισελθείν, αλλά κύκλω τήν οικίαν περιστάντες ενεπίμπρασαν. αισθόμενος δ' ο Αλκιβιάδης, τών μέν ιματίων τά πλείστα καί τών στρωμάτων συναγαγών επέρριψε τώ πυρί, τή δ' αριστερά χειρί τήν εαυτού χλαμύδα περιελύξας, τή <δέ> δεξιά σπασάμενος τό εγχειρίδιον, εξέπεσεν απαθής υπό τού πυρός πρίν ή διαφλέγεσθαι τά ιμάτια, καί τούς βαρβάρους οφθείς διεσκέδασεν. ουδείς γάρ υπέμεινεν αυτόν ουδ' εις χείρας συνήλθεν, αλλ' αποστάντες έβαλλον ακοντίοις καί τοξεύμασιν. ούτω δ' αυτού πεσόντος καί τών βαρβάρων απελθόντων, η Τιμάνδρα τόν νεκρόν ανείλετο, καί τοίς αυτής περιβαλούσα καί περικαλύψασα χιτωνίσκοις, εκ των παρόντων εκήδευσε λαμπρώς καί φιλοτίμως.
Ταύτης λέγουσι θυγατέρα γενέσθαι Λαΐδα τήν Κορινθίαν μέν προσαγορευθείσαν, εκ δ' Υκκάρων, Σικελικού πολίσματος, αιχμάλωτον γενομένην. Ένιοι δέ τά μέν άλλα περί τής Αλκιβιάδου τελευτής ομολογούσι τούτοις, αιτίαν δέ φασιν ου Φαρνάβαζον ουδέ Λύσανδρον ουδέ Λακεδαιμονίους παρασχείν, αυτόν δέ τόν Αλκιβιάδην γνωρίμων τινών διεφθαρκότα γύναιον έχειν σύν εαυτώ, τούς δ' αδελφούς τού γυναίου τήν ύβριν ου μετρίως φέροντας εμπρήσαί τε τήν οικίαν νύκτωρ, εν ή διαιτώμενος ετύγχανεν ο Αλκιβιάδης, καί καταβαλείν αυτόν, ώσπερ είρηται, διά τού πυρός
εξαλλόμενον.»
Μετάφραση Κάκτου
«Όταν, λοιπόν, ο Λύσανδρος έστειλε ανθρώπους στο Φαρνάβαζο με την παραγγελία να εκτελέσει αυτές τις ενέργειες, κι αυτός ανέθεσε το έργο στο Βαγαίο, τον αδελφό του, καί το Σουσαμίθρη, το θείο του, ο Αλκιβιάδης βρισκόταν σε κάποια κωμόπολη της Φρυγίας με την εταίρα Τιμάνδρα. Είδε τότε ένα όνειρο: του φάνηκε πως ο ίδιος είχε φορέσει το φόρεμα της γυναίκας, καί κείνη, κρατώντας το κεφάλι του στην αγκαλιά της, του στόλιζε το πρόσωπο καί το έβαφε, σαν να ήταν γυναίκας. Άλλοι λένε πως είδε στον ύπνο του να του κόβουν το κεφάλι οι άνθρωποι του Βαγαίου και να καίγεται το σώμα του. Πάντως όλοι λένε ότι το όνειρο δεν το είδε πολύ πριν από το θάνατό του. Αυτοί που πήγαν να τον εκτελέσουν δεν τόλμησαν να μπουν μέσα, αλλά περικύκλωσαν το σπίτι κι έβαλαν φωτιά. Όταν το πήρε είδηση ο Αλκιβιάδης, μάζεψε κι έριξε στη φωτιά τα χειρότερα ενδύματα καί στρώματα, καί αφού τύλιξε τη χλαμύδα του στο αριστερό του χέρι καί κράτησε ένα μικρό ξίφος με το δεξί, βγήκε ορμητικά, χωρίς να πάθει τίποτα, από τις φλόγες, προτού να πάρουν φωτιά τα ρούχα του. Οι βάρβαροι, όταν τον είδαν διασκορπίστηκαν. Κανένας δεν έμεινε να τον αντιμετωπίσει καί δεν ήρθε στα χέρια, αλλά από μακριά τον χτυπούσαν με ακόντια καί τόξα. Μ' αυτόν τον τρόπο έπεσε. Οι βάρβαροι έφυγαν, καί η Τιμάνδρα σήκωσε το νεκρό, τον τύλιξε καί τον σκέπασε με τα δικά της φορέματα καί τον έθαψε όσο μπορούσε πιο λαμπρά καί τιμημένα. Λένε πως δική της θυγατέρα ήταν η Λαΐς, που την ονόμασαν Κορινθία, - αυτή όμως αιχμαλωτίστηκε Ύκκαρα, μικρή πόλη της Σικελίας. Μερικοί συμφωνούν στ' άλλα, τα σχετικά με το θάνατο του Αλκιβιάδη, αλλά δε δέχονται ότι την αιτία έδωσε ο Φαρνάβαζος ή ο Λύσανδρος ή οι Λακεδαιμόνιοι, αλλά ο ίδιος ο Αλκιβιάδης. έχοντας διαφθείρει μία νέα γυναίκα από γνωστή οικογένεια, την είχε μαζί του, καί τα αδέλφια της γυναίκας δεν ανέχτηκαν την προσβολή κι έκαψαν νύχτα το σπίτι, όπου έμενε ο Αλκιβιάδης, καί τον σκότωσαν, όταν αυτός, όπως έγραψα, πηδούσε από τη φωτιά.»
Σχόλιο: Όπως λοιπόν βλέπουμε στο συγκεκριμένο απόσπασμα, ο Αλκιβιάδης πέθανε για ερωτικούς καθαρώς λόγους. Διότι, είτε δεχθούμε ότι οι Λακεδαιμόνιοι καί ο Λύσανδρος ζήτησαν από τον Φαρνάβαζο, για χάρη του βασιλιά τους Άγιδος, να εξοντώσει τον Αλκιβιάδη, είτε αντιθέτως δεχθούμε ότι δολοφονήθηκε επειδή διέφθειρε κόρη γνωστής οικογενείας στην Φρυγία, ο λόγος είναι ο ίδιος, στην ουσία του: ερωτικός. Καί ακόμη, αν συνυπολογίσουμε ότι ο Αλκιβιάδης είχε ερωμένη του την Κορινθία εταίρα Τιμάνδρα, από την οποίαν απέκτησε την μετέπειτα λαμπρή εταίρα Λαΐδα, αποδεικνύει πόσο πολύ άνδρας καί γυναικάς κατά το κοινώς λεγόμενον ήταν.
Σύνοψη για τον Αλκιβιάδη
i) Απατούσε την γυναίκα του Ιππαρέτη με Αθηναίες καί μη Αθηναίες εταίρες, σε σημείο ώστε να την αναγκάσει να ζητήσει διαζύγιο.
ii) Στην Σπάρτη είχε ερωτικές σχέσεις με την γυναίκα του βασιλιά της Σπάρτης Άγιδος την Τιμαία, την οποία καί κατέστησε έγκυο, κατά το κοινώς λεγόμενον την «γκάστρωσε». Αυτό είναι κατά μία εκδοχή η αιτία ώστε μετά την ήττα της Αθήνας, οι Σπαρτιάτες να ζητήσουν μέσω του Λυσάνδρου από τον Φαρνάβαζο την εξόντωση του Αλκιβιάδη, η οποία καί έγινε.
iii) Ο Αλκιβιάδης επίσης είχε ερωτικές σχέσεις μετά τον θάνατο της γυναίκας του Ιππαρέτης με την Κορινθία εταίρα Τιμάνδρα, από την οποίαν απέκτησε την επίσης εταίρα Λαΐδα, η οποία φημιζόταν για την ομορφιά της καί τον πλούτο της.
iv) Επίσης κατά μία εκδοχή, ο θάνατος του Αλκιβιάδη, οφείλεται στο ότι αυτός, διέφθειρε στην Φρυγία κόρη γνωστής οικογενείας καί για αυτόν τον λόγο τον θανάτωσαν οι αδελφοί της.
v) Επίσης, η σχέση του Αλκιβιάδη με τον Σωκράτη, με βάση όσα στοιχεία παραθέτει ο Πλούταρχος, ήταν απλώς φιλική, ενώ η μαρτυρία του Θουκυδίδη, λόγω των πολιτικών διαφορών του με τον Αλκιβιάδη, πρέπει να απορριφθεί.
vi) Επομένως, με βάση όλα αυτά, ο Αλκιβιάδης, αποδεικνύεται ένας γυναικάς καί ερωτύλος άνευ προηγουμένου.
4) Σωκράτης
Αρχαίο κείμενο
«έτι δέ Λυσιμάχου θυγατέρα Πολυκρίτην απολιπόντος, ως Καλλισθένης φησί, καί ταύτη σίτησιν όσην τοίς Ολυμπιονίκαις ο δήμος εψηφίσατο. Δημήτριος δ' ο Φαληρεύς καί Ιερώνυμος ο Ρόδιος καί Αριστόξενος ο μουσικός καί Αριστοτέλης είγε δή τό περί ευγενείας βιβλίον εν τοίς γνησίοις Αριστοτέλους θετέον ιστορούσι Μυρτώ θυγατριδήν Αριστείδου Σωκράτει τώ σοφώ συνοικήσαι, γυναίκα μέν ετέραν έχοντι, ταύτην δ' αναλαβόντι, χηρεύουσαν διά πενίαν καί τών αναγκαίων ενδεομένην. πρός μέν ούν τούτους ικανώς ο Παναίτιος εν τοίς περί Σωκράτους αντείρηκεν. ο δέ Φαληρεύς εν τώ Σωκράτει φησί μνημονεύειν Αριστείδου θυγατριδούν εύ μάλα πένητα Λυσίμαχον, ός εαυτόν μέν εκ πινακίου τινός ονειροκριτικού παρά τό Ιακχείον λεγόμενον καθεζόμενος έβοσκε, τή δέ μητρί καί τή ταύτης αδελφή ψήφισμα γράψας έπεισε τόν δήμον τροφήν διδόναι τριώβολον εκάστης ημέρας. αυτός μέντοι φησίν ο Δημήτριος νομοθετών αντί τριωβόλου δραχμήν εκατέρα τάξαι τών γυναικών.»
Μετάφραση Κάκτου
«Ακόμα, στην Πολυκρίτη, την κόρη που άφησε ο Λυσίμαχος, όπως λέει ο Καλλισθένης, ο δήμος αποφάσισε να δίνεται σιτηρέσιο όσο καί στους Ολυμπιονίκες. Από την άλλη μεριά, ο Δημήτριος ο Φαληρεύς, ο Ιερώνυμος ο Ρόδιος, ο Αριστόξενος ο μουσικός καί ο Αριστοτέλης(αν το βιβλίο του Περί ευγενείας πρέπει να τοποθετηθεί στα γνήσιά του) λένε ότι η Μυρτώ, η εγγονή του Αριστείδη από την κόρη του, έμενε με τον σοφό Σωκράτη, ο οποίος είχε βέβαια άλλη γυναίκα, αλλά την πήρε κοντά του γιατί ήταν χήρα καί άπορη καί δεν είχε με τί να ζήσει. Όλους αυτούς τους έχει
διαψεύσει ικανοποιητικά ο Παναίτιος σε όσα έχει γράψει για τον Σωκράτη. Ο Φαληρεύς, όμως, στο βιβλίο του Σωκράτης, αναφέρει ότι θυμάται έναν εγγονό του Αριστείδη από την κόρη του, τον Λυσίμαχο, που ήταν πάρα πολύ φτωχός καί συντηρούσε τον εαυτό του ερμηνεύοντας τα όνειρα μ' ένα βιβλιαράκι, καθισμένος κάπου στο λεγόμενο Ιακχείο. Κι αφού έγραψε ψήφισμα, έπεισε τον δήμο να δίνει στην μητέρα του καί την αδελφή της τρεις οβολούς τη μέρα. Λένε, όμως, ότι αργότερα, όταν νομοθετούσε ο ίδιος ο Δημήτριος, ψήφισε να δίνουν σε καθεμιά από τις δύο γυναίκες μία δραχμή τη μέρα.»
Σχόλιο: Το γεγονός λοιπόν ότι ο Σωκράτης κατά τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς Δημήτριο Φαληρέα, Ιερώνυμο Ρόδιο, Αριστόξενο μουσικό καί Αριστοτέλη, είχε ερωμένη του την Μυρτώ, την εγγονή του Αριστείδη, επειδή η τελευταία δεν είχε πώς να ζήσει, ενώ επίσης είχε γυναίκα του καί την Ξανθίππη, από την ποία, όπως μας αναφέρει ο Ξενοφώντας είχε τρεις γιους, τον Λαμπροκλή, τον Σωφρονίσκο καί τον Μενέξενο. Μάλιστα, ο Ξενοφώντας μας παραθέτει διάλογο του Σωκράτη με τον γιο του Λαμπροκλή, σχετικώς με την ενδεδειγμένη συμπεριφορά του Λαμπροκλή προς την
μητέρα του Ξανθίππη(Ξενοφώντος Απομνημονεύματα, βιβλίο Β΄, κεφάλαιο ΙΙ). Τα ονόματα των γιων του Σωκράτη τα αναφέρει ο Διογένης Λαέρτιος στο έργο του «Βίοι Φιλοσόφων», (11, 26).
Άρα, μην εμπιστεύονται ορισμένοι μονομερείς αναφορές. Καί ακόμα, θέλω να επισημάνω, ότι είναι απαράδεκτη αυτή η μονομανία της προσέγγισης του Σωκράτη μέσω του Πλάτωνος, όταν υπάρχουν στοιχεία για τον Σωκράτη καί από τον Ξενοφώντα, ο οποίος επίσης ήταν μαθητής του καί μας δίνει σημαντικές πληροφορίες, τις οποίες πολλοί αγνοούν μονομανούντες Πλατωνικώς. Ο Πλάτωνας μας δίνει τον Σωκράτη των φιλοσοφικών διαλόγων, ενώ ο Ξενοφώντας μας δίνει στα Απομνημονεύματά του τον Σωκράτη της καθημερινής ζωής, ο οποίος είναι ο αληθέστερος σε σχέση με αυτόν του Πλάτωνος. Ωστόσο, ήλθε η ώρα να παραθέσω τον διάλογο του Σωκράτη με τον Ξενοφώντα, σχετικώς με τον Κριτόβουλο, τον γιο του Κρίτωνα. Αυτός ο διάλογος παρατίθεται στα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα. Νομίζω λοιπόν ότι θα είναι πολύ ενδιαφέρων στην ανάγνωσή του.
Αρχαίο κείμενο
«Αφροδισίων δέ παρήνει τών καλών ισχυρώς απέχεσθαι. ου γάρ έφη ράδιον είναι τών τοιούτων απτόμενον σωφρονείν. αλλά καί Κριτόβουλόν ποτε τόν Κρίτωνος πυθόμενος ότι εφίλησε τόν Αλκιβιάδου υιόν καλόν όντα, παρόντος τού Κριτοβούλου ήρετο Ξενοφώντα. Ειπέ μοι, έφη, ώ Ξενοφών, ου σύ Κριτόβουλόν ενόμιζες είναι τών προνοητικών ανθρώπων μάλλον ή τών ανοήτων τε καί ριψοκινδύνων, Πάνυ μέν ούν, έφη ο Ξενοφών. Νύν τοίνυν νόμιζε αυτόν θερμουγότατον είναι καί λεωργότατον. ούτος κάν εις μαχαίρας κυβιστήσειε κάν εις πύρ άλοιτο. Καί τί δή, έφη ο Ξενοφών, ιδών ποιούντα τοιαύτα κατέγνωκας αυτού; Ου γάρ ούτος, έφη, ετόλμησε τον
Αλκιβιάδου υιόν φιλήσαι, όντα ευπροσωπότατον καί ωραιότατον; Αλλ' ει μέντοι, έφη ο Ξενοφών, τοιούτόν εστι τό ριψοκίνδυνον έργον, κάν εγώ δοκώ μοι τόν κίνδυνον τούτον υπομείναι. Ω τλήμον, έφη ο Σωκράτης, καί τί αν οίει παθείν καλόν φιλήσας; άρ' ουκ αν αυτίκα μάλα δούλος μέν είναι αντ' ελευθέρου, πολλά δέ δαπανάν εις βλαβεράς ηδονάς, πολλήν δέ ασχολίαν έχειν τού επιμεληθήναί τινος καλού καγαθού, σπουδάζειν δ' αναγκασθήναι εφ' οίς ουδ' άν μαινόμενος σπουδάσειεν; Ώ Ηράκλεις, έφη ο Ξενοφών, ως δεινήν τινα λέγεις δύναμιν τού φιλήματος είναι. Καί τούτο, έφη ο Σωκράτης, θαυμάζεις; Ουκ οίσθ' ότι τά φαλάγγια ουδ' ημιωβελιαία τό μέγεθος όντα προσαψάμενα μόνον τώ στόματι ταίς τε οδύναις επιτρίβει τούς ανθρώπους καί του φρονείν εξίστησι; Ναί μά Δί' έφη ο Ξενοφών. ενίησι γάρ τι τά φαλάγγια κατά τό δήγμα. Ώ μώρε, έφη ο Σωκράτης, τούς δέ καλούς ουκ οίει φιλούντας ενιέναι τι, ότι σύ ουχ οράς. ουκ οίσθ' ότι τούτο τό θηρίον, ό καλούσι καλόν καί ωραίον, τοσούτω δεινότερόν εστι τών φαλαγγίων, όσω εκείνα μέν αψάμενα, τούτο δέ ουδ' απτόμενον, εάν τις αυτό θεάται, ενίησί τι καί πάνυ πρόσωθεν τοιούτον ώστε μαίνεσθαι ποιείν; ίσως δέ καί οι έρωτες τοξόται διά τούτο καλούνται, ότι καί πρόσωθεν οι καλοί τιτρώσκουσιν. αλλά συμβουλεύω σοι, ώ Ξενοφών, οπόταν ίδης τινά καλόν, φεύγειν προτροπάδην. σοί δ', ώ Κριτόβουλε, συμβουλεύω, απενιαυτίσαι. μόλις γάρ άν ίσως εν τοσούτω χρόνω τό δήγμα υγιής γένοιο. ούτω δή και αφροδισιάζειν τούς μή ασφαλώς έχοντας πρός αφροδίσια ώετο χρήναι πρός τοιαύτα, οία μή πάνυ μέν δεομένου τού σώματος ουκ άν προσδέξαιτο η ψυχή, δεομένου δέ ουκ άν πράγματα παρέχοι. αυτός δέ πρός ταύτα φανερός ήν ούτω παρεσκευασμένος ώστε ράον απέχεσθαι τών καλλίστων καί ωραιοτάτων ή οι άλλοι τών αισχίστων καί αωροτάτων. περί μέν δή βρώσεως καί πόσεως καί αφροδισίων ούτω κατεσκευασμένος ήν καί ώετο ουδέν άν ήττον αρκούντως ήδεσθαι τών πολλά επί τούτοις πραγματευομένων, λυπείσθαι δέ πολύ έλαττον.»
Μετάφραση Κάκτου
«Σχετικά με τις αφροδίσιες ηδονές συμβούλευε να κρατιέται κανείς όσο μπορεί πιο μακριά από τους όμορφους, γιατί έλεγε πως δεν είναι εύκολος να διατηρήσει τη σύνεσή του όποιος τους πλησιάζει. Αλλά καί όταν κάποτε έμαθε ότι ο Κριτόβουλος, γιος του Κρίτωνα, φίλησε τον γιο του Αλκιβιάδη, επειδή ήταν όμορφος, ρώτησε τον Ξενοφώντα μπροστά στον Κριτόβουλο: «Πες μου, Ξενοφώντα», είπε, «εσύ δεν νόμιζες πως ο Κριτόβουλος ανήκει μάλλον στους συνετούς ανθρώπους παρά στους θρασείς καί περισσότερο στους προνοητικούς παρά στους ριψοκίνδυνους;». «Βεβαίως», είπε ο Ξενοφών. «Τώρα λοιπόν να τον θεωρείς πολύ απερίσκεπτο καί ικανό για όλα. αυτός καί σε μαχαίρια μπορεί να κάνει τούμπες καί στη φωτιά να πηδήξει». «Τί τον είδες να κάνει», είπε ο Ξενοφών, «καί του αποδίδεις τέτοιες κατηγορίες;». «Αυτός δεν τόλμησε», είπε, «να φιλήσει τον γιο του Αλκιβιάδη, που έχει πολύ όμορφο πρόσωπο καί υπέροχη όψη;». «Αν λοιπόν», είπε ο Ξενοφών, «τέτοια είναι η ριψοκίνδυνη πράξη, νομίζω πως κι εγώ θα μπορούσα να διατρέξω τέτοιο κίνδυνο». «Δύστυχε», είπε ο Σωκράτης, «καί τί νομίζεις ότι θα κέρδιζες από το φιλί; Δεν θα γινόσουν αμέσως δούλος από ελεύθερος, δεν θα ξόδευες πολλά σε επιζήμιες ηδονές, θα είχες ευκαιρία να φροντίσεις για κάτι σωστό κι ενάρετο καί δεν θα ήσουν αναγκασμένος να ασχολείσαι με όσα ούτε τρελός δεν ασχολείται;». «Ω Ηρακλή», είπε ο Ξενοφώντας, «πόσο φοβερή λες ότι είναι η δύναμη του φιλιού!». «Καί γι' αυτό», είπε ο Σωκράτης, «εκπλήσσεσαι; Δεν ξέρεις ότι τα σφαλάγγια(είδος δηλητηριώδους αράχνης), ενώ δεν είναι στο μέγεθος ίσα ούτε με μισό οβολό, αγγίζοντας καί μόνο με το στόμα τους ανθρώπους τους προξενούν πόνο καί τους προκαλούν παραφροσύνη;». «Ναί μα τον Δία», είπε ο Ξενοφών, «τα σφαλάγγια με το δάγκωμα χύνουν κάτι μέσα στο ανθρώπινο σώμα». «Ανόητε», είπε ο Σωκράτης, «κι οι όμορφοι νομίζεις πως δεν χύνουν κάτι μέσα στο σώμα με το φιλί, επειδή δεν το βλέπεις εσύ; Δεν ξέρεις ότι το θηρίο αυτό, που ονομάζουν καλό καί ωραίο, είναι τόσο φοβερότερο από τα σφαλάγγια, όσο καί το άγγιγμα εκείνων, αυτό καί χωρίς ν' αγγίζει αλλά ακόμα καί αν κάποιος το δει, χύνει κάτι ακόμα καί από πολύ μακριά, έτσι ώστε προξενεί τρέλα; Ίσως γι' αυτό καί οι έρωτες ονομάζονται τοξότες, επειδή οι όμορφοι πληγώνουν καί από μακριά. Σε συμβουλεύω, όμως, Ξενοφώντα, όταν βλέπεις κάποιον όμορφο, να φεύγεις χωρίς να στρέφεσαι πίσω. Καί σένα, Κριτόβουλε, σε συμβουλεύω ν' αποφύγεις τον γιο του Αλκιβιάδη για ένα χρόνο. γιατί ίσως μόλις καί μετά βίας θα καταφέρεις σε τόσο καιρό να θεραπευτείς από το δάγκωμα».
Έτσι πίστευε πως όσοι δεν μπορούν ν' απέχουν από τις σεξουαλικές ηδονές πρέπει να τις ασκούν απέναντι σε ο,τιδήποτε, αν δεν είχε μεγάλη ανάγκη το σώμα, δεν θα το δεχόταν η ψυχή, καί αν πάλι το είχε ανάγκη, δεν θα προκαλούσε προβλήματα. Αυτός ήταν φανερό πως είχε τέτοια αντιμετώπιση απέναντι σε αυτά τα θέματα, ώστε ευκολότερα απέφευγε τους πιο καλούς καί ωραίους απ' ό,τι οι άλλοι τους πιο αισχρούς καί άσχημους. Έτσι ήταν λοιπόν προδιατεθειμένος απέναντι στο φαγητό, το ποτό καί τα αφροδίσια καί πίστευε ότι τα χαίρεται πολύ περισσότερο απ' ό,τι όσοι ασχολούνται πολύ με αυτά καί ότι παίρνει λιγότερες στενοχώριες.»
Σχόλιο: Όπως λοιπόν παρατηρούμε εδώ, ο Σωκράτης, ήταν πολύ συγκρατημένος έως αδιάφορος ως προς τα αφροδίσια, ενώ αποστρεφόταν την ερωτική συναναστροφή με άνδρες. Καί σημειωτέον, ο Ξενοφώντας ήταν επίσης μαθητής του Σωκράτη, όπως ακριβώς καί ο Πλάτωνας. Επομένως, η εικόνα που δίνει ο Πλάτωνας για τον Αλκιβιάδη στο «Συμπόσιο»(212d-223a) ως κάποιου που επιθυμεί ερωτική σχέση με τον Σωκράτη, είναι ψευδής, καί διαψεύδεται τόσο από τον Ξενοφώντα στα Απομνημονεύματά του όσο καί από τον Πλούταρχο στον Βίο του Αλκιβιάδη.
Β) Πηγές-Βιβλιογραφία
1) «Αχαρνής» τόμος 10 της σειράς «Οι Έλληνες» των εκδόσεων Κάκτος, Αθήνα
1.992μ.α.χ.χ., στίχοι 134-139
2) «Βάτραχοι», τόμος 143 της σειράς «Οι Έλληνες» των εκδόσεων Κάκτος, Αθήνα, πρώτη έκδοση 1.993μ.α.χ.χ., ενότητα «Αριστοφάνης», σελίδες 11-31, ιδίως σελίδα 24 για τα οικογενειακά του Αριστοφάνη.
3) Πλουτάρχου Γάϊος Μάρκιος-Αλκιβιάδης, τόμος 151 της σειράς «Οι Έλληνες» εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα Ιούνιος 1.993μ.α.χ.χ.
Από τον Βίο του Αλκιβιάδη που έγραψε ο Πλούταρχος παραθέτω ανωτέρω τις εξής αναφορές:
α) Κεφάλαιο 6, για την σχέση του Αλκιβιάδη με τον Σωκράτη καί την εν γένει ερωτική συμπεριφορά του Αλκιβιάδη, ως νεαρού.
β) Κεφάλαιο 8, εδάφια 5-6(8,5-6) για την απιστία του Αλκιβιάδη απέναντι στην γυναίκα του Ιππαρέτη.
γ) Κεφάλαιο 23, εδάφια 7-9(23,7-9) για την ερωτική σχέση του Αλκιβιάδη με την βασίλισσα της Σπάρτης Τιμαία.
δ) Κεφάλαιο 39 για την σχέση του Αλκιβιάδη με την Τιμάνδρα την Κορινθία, από την οποία γεννήθηκε η Λαΐς, ενώ αναφέρεται καί ο θάνατος του Αλκιβιάδη.
4) Πλουτάρχου Αριστείδης-Μάρκος Κάτων, τόμος 152 της σειράς «Οι Έλληνες», εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα Ιούνιος 1.993μ.α.χ.χ.
Από τον Βίο του Αριστείδη η αναφορά είναι από το Κεφάλαιο 27, εδάφια 3-5(27,3-5) για την προστασία από τον Σωκράτη της Μυρτώς, της εγγονής του Αριστείδη, επειδή η τελευταία δεν είχε να ζήσει.
5) Στοιχεία για τους γιους του Αριστοφάνη Αραρώ και Νικόστρατο ή Φιλέταιρο άντλησα από το βιβλίο του αειμνήστου Κωνσταντίνου Γεωργανά με τον τίτλο «Ρίζες Ελευθερίας-2500 πνευματικοί δημιουργοί της Αρχαίας Ελλάδος», εκδόσεις Δαυλός, Ιανουάριος 1.994μ.α.χ.χ, στο οποίο παρατίθενται με απόλυτη αλφαβητική σειρά ονόματα Αρχαίων Ελλήνων καί Ελληνίδων δημιουργών, ποιητών, φιλοσόφων, μαθηματικών, ρητόρων κ.λ.π. τους οποίους πολλοί αγνοούν ακόμη καί σήμερα. Παραλλήλως, κάτω από κάθε όνομα παρατίθενται και αναφορές από αρχαίες πηγές για την δράση του.
6) Πλάτωνος Συμπόσιον(ή περί έρωτος), τόμος 2 της σειράς «Οι Έλληνες» των εκδόσεων Κάκτος, Αθήνα Ιούνιος 1.991μ.α.χ.χ.,
α) εδάφια 189b-193e Αναφορά του Πλάτωνα για τον κωμικό ποιητή Αριστοφάνη.
β) εδάφια 212d-223a Αναφορά του Πλάτωνα για την επιθυμία του Αλκιβιάδη να συνάψει ερωτική σχέση με τον Σωκράτη.
Στην εργασία, στα στοιχεία καί για τα δύο πρόσωπα, οι θέσεις του Πλάτωνα
διαψεύδονται πανηγυρικώς από τον Ξενοφώντα καί τον Πλούταρχο. Τα σχετικά στοιχεία παρατίθενται ανωτέρω, στις αντίστοιχες ενότητες.
7) Ξενοφώντος Απομνημονεύματα, τόμος 117 της σειράς «Οι Έλληνες» των εκδόσεων Κάκτος, Αθήνα Μάρτιος 1.993μ.α.χ.χ.,
α) βιβλίο Β΄, κεφάλαιο ΙΙ, τόμος 1 των Απάντων του Ξενοφώντος για τον διάλογο του Σωκράτη με τον γιο του Λαμπροκλή.
β) βιβλίο Α΄, κεφάλαιο III, εδάφια 8-15, τόμος 1 των Απάντων του Ξενοφώντος για την αντίληψη του Σωκράτη για τις ερωτικές επαφές.
Με εξαίρετη τιμή
Αντίοχος Αχαρνεύς
Υστερόγραφο: Φίλτατε Φίλιππε Ονειροπόλε, αυτό που δεν εννοείς να κατανοήσεις, είναι ότι ένας ιστορικός δεν μπορεί να είναι 100% αντικειμενικός καί απαθής.
Δηλαδή τί ήθελες να γράψει ο Ξενοφώντας για τους Ηλείους καί τους Θηβαίους, όταν αφενός οι Θηβαίοι το 404π.α.χ.χ. πρότειναν την καταστροφή της Αθήνας, δηλαδή της πατρίδας του Ξενοφώντα, ενώ αφετέρου το 370π.α.χ.χ. οι Ηλείοι σε συνεργασία με τους Θηβαίους κατέλαβαν τον Σκιλλούντα εκδιώκοντας τον Ξενοφώντα καί την οικογένειά του που αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην Κόρινθο; Άρα το περίεργο δεν είναι που τα έγραψε, αλλά θα ήταν αν δεν τα έγραφε.
Ακόμη καί ο Παπαρρηγόπουλος που πολλοί θεωρούν ως τον ιστορικό του έθνους μας, όπως καί τον Καρολίδη, επειδή θεωρούν Ελληνικό το λεγόμενο "Βυζάντιο"¨πόσοι ξέρουν ότι ο μέν Παπαρρηγόπουλος καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη, ο δέ Καρολίδης από την Καππαδοκία; Καί επομένως επηρεάσθηκαν στην ιστορική θεώρησή τους από τον τόπο καταγωγής τους;
Αν λοιπόν αυτούς τους θεωρούμε αξιοπίστους που έκαναν το ίδιο, για ποιόν λόγο να αμφισβητούμε τον Ξενοφώντα φίλτατε Φίλιππε Ονειροπόλε;
Αλλά πλέον εδώ ανοίγεις ένα μεγάλο θέμα πέρί της αντικειμενικότητας της ιστορίας καί των ιστορικών, που απαιτείται να αναπτυχθεί σε χωριστή ενότητα, αν δεν έχεις αντίρρηση. Μάλιστα δεσμεύομαι, μόλις γυρίσω στην Δάφνη, να προσκομίσω στοιχεία επί αυτού του θέματος.
Επίσης, δεν μεροληπτεί υπέρ της Σπάρτης, για τον απλό λόγο ότι έζησε εκεί 24 έτη καί ξέρει καλά τί γράφει. Επίσης τονίζει το πόσο γνωστά είναι ορισμένα πράγματα για την Σπάρτη, αλλά αυτά τα συστηματοποιεί ο ίδιος καί συγκρίνει την Σπάρτη πριν από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο καί μετά, στο έργο του Λακεδαιμονίων Πολιτεία, ενώ όπως είπα, καί μόνον το γεγονός ότι ο ίδιος έδωσε στα τέκνα του την Λακωνική αγωγή, μας επιβάλλει να τον θεωρήσουμε ως γνώστη επί του θέματος, παρά την προσωπική επίθεσή του στους Ηλείους καί τους Θηβαίους, έτερον εκάτερον.
ΑΔ) Πηγές για την θεώρηση της ομοφυλοφιλίας
Για την θεώρηση της παιδεραστίας καί της ομοφυλοφιλίας, όποιος θέλει την αντικειμενική θεώρηση, μπορεί να καταφύγει στις εξής πηγές:
1) Στον λόγο του ρήτορα Αισχίνη με τον τίτλο "Κατά Τιμάρχου", όπου παρατίθεται η σχετική Αθηναϊκή νομοθεσία.
2) Στην "Λακεδαιμονίων Πολιτεία" του Ξενοφώντα όπου αναλύεται η στάση της Σπάρτης σε αυτά τα θέματα.
3) Στον βίο του Πελοπίδα από τον Πλούταρχο, όπου παρατίθενται τα σχετικά για τον Ιερό Λόχο.
4) Στον βίο του Αλεξάνδρου από τον Πλούταρχο όπου παρατίθενται τα σχετικά με τον Αλέξανδρο.
5) Στον βίο του Αλκιβιάδη από τον Πλούταρχο όπου παρατίθενται τα σχετικά με τον Αλκιβιάδη.
6) Στα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα όπου παρατίθενται τα σχετικά με τον Σωκράτη.
7) Στις αναφορές του Αριστοφάνη στους Αχαρνής(στίχοι 134 - 139) καί στα βιογραφικά του Αριστοφάνη καί τους "Βατράχους"(σελίδα 24)
Όλα αυτά προέρχονται από τους Αρχαίους Έλληνες Συγγραφείς των εκδόσεων Κάκτος.
Ακόμη όμως καί αυτά να μην ήθελε κάποιος, θα μπορούσε να καταφύγει στον Θηβαϊκό Κύκλο.
Σύμφωνα με αυτόν, ο Λάϊος, ο πατέρας του Οιδίποδα, σε μικρή ηλικία, εκδιώχθηκε από τους συγγενείς του καί έχασε την εξουσία. Τότε αυτός κατέφυγε στην Πελοπόννησο, όπου βρήκε άσυλο στο βασίλειο του Πέλοπα, για μερικά έτη. Καθώς μεγάλωνε, ο Πέλοπας ζήτησε από τον Λάϊο, να εκπαιδεύσει τον γιο του(=του Πέλοπα) τον Χρύσιππο, στην αρματοδρομία. Ο Λάϊος τον εξεπαίδευσε τον Χρύσιππο. Όταν όμως πήρε την εξουσία στην Θήβα, έφυγε καί κατά μία εκδοχή απήγαγε τον Χρύσιππο, ενώ κατά μία άλλη λίγο αργότερα πέρασε ο Χρύσιππος ως πρεσβευτής από την Θήβα.
Ο Λάϊος φιλοξένησε τον Χρύσιππο. Όμως, ένα βράδυ, καθώς ο Χρύσιππος κοιμόταν, μπήκε ο Λάϊος στο δωμάτιο του Χρυσίππου καί βίασε τον Χρύσιππο. Ο Χρύσιππος αυτοκτόνησε από ντροπή.
Οι υπηρέτες του ειδοποίησαν τον Πέλοπα. Τότε ο Πέλοπας ζήτησε από τους Θεούς την τιμωρία του Λα'ί'ου. Ο Ζευς, διέταξε τον Απόλλωνα, να χρησμοδοτήσει στους Δελφούς στον Λάϊο ότι του είναι γραφτό να τον φονεύσει ο γιος του καί επίσης ο γιος του να πάρει γυναίκα του την μητέρα του, όπερ καί εγένετο. Έτσι η πόλη των Θηβών οδηγήθηκε στην καταστροφή. Άρα πού βλέπετε την κοινωνική αποδοχή; Αυτά τα στοιχεία, μπορείτε να τα βρείτε στην "Ελληνική Μυθολογία της Εκδοτικής Αθηνών", ενώ δεσμεύομαι σε λίγες ημέρες να αναφέρω τις ακριβείς πηγές.
ΑΕ) Απάντηση στον Γκέουλα για την ομοφυλοφιλία, συμπληρωματική
Επειδή δεν έχεις φαντασθεί με ποιόν έχεις μπλέξει στο διαδίκτυο, καλό είναι να σου απαντήσω επί της ουσίας καί σε αυτά τα θέματα.
Κατ' αρχάς δεν έδωσες καμμία αποστομωτική απάντηση στον Ξενοφώντα ή όπου αλλού. Αν θέλεις, μπορούμε να συναντηθούμε διά ζώσης όλοι οι χρήστες του διαδικτύου που ενδιαφερόμαστε για αυτό το θέμα καί είμαστε μέλη της ιστοσελίδας, για να σου δείξω τόσο αυτά όσο καί πολλά άλλα στοιχεία.
Δυστυχώς, δεν έχω καί σαρωτή για να παραθετώ επακριβώς σελίδες καί αναγκάζομαι να αντιγράφω με το χέρι στον υπολογιστή, επιβαρύνοντας την ήδη επιβαρυμένη όρασή μου. Άρα θα πρέπει αυτό να το εκτιμήσεις.
Επίσης αν βασίζεσαι μόνον στο "Συμπόσιο" του Πλάτωνα για να συμπεράνεις για τον Σωκράτη, λανθάνεις λάθος μεγάλο.
Τα δεδομένα είναι τα εξής:
1) Το συμπόσιο το διηγείται ο Απολλόδωρος σε κάποιον φίλο του μετά από πολλά έτη, ενώ ο πραγματικός χρόνος του συμποσίου τοποθετείται στο 415π.α.χ.χ., διότι αναφέρεται ότι έγινε με αφορμή την πρώτη νίκη του Αγάθωνα, η οποία συνέβη τότε.
2) Ο Απολλόδωρος διηγείται ό,τι περίπου ενθυμείται καί αυτό έχει σημασία.
3) Αν διαβάσεις τα "Απομνημονεύματα" του Ξενοφώντα, τα οποία εγώ έχω διαβάσει καί μελετήσει σε βάθος, κάτι που δεν γνωρίζω αν έχεις κάνει εσύ, ο Σωκράτης συμβουλεύει τους μαθητές του να απέχουν από την ερωτική ασυδοσία.
Άρα ένας εκ των δύο ψεύδεται περί του Σωκράτη. Ή ο Πλάτωνας ή ο Ξενοφώντας. Ή εσύ καταλαβαίνεις λάθος κάποια πράγματα.
Η επιλογή είναι δική σου.
4) Όσο για τον Παυσανία, δεν παρέθεσα επειδή απλώς δεν έθεσες το θέμα.
Ανεφέρθης στον Αριστοφάνη. Αν αναφερόσουν στον Παυσανία θα παρέθετα, αλλά τονίζοντας πάντα τους 3 πρώτους λόγους που μας υποχρεώνουν να είμαστε επιφυλακτικοί.
Περί Αλκιβιάδη
Σου παραθέτω εκ νέου το συγκεκριμένο κείμενο.
Αρχαίο κείμενο
ο μέν ούν Κλεάνθης έλεγε τόν ερώμενον υφ' εαυτού μέν εκ τών ώτων κρατείσθαι, τοίς δ' αντερασταίς πολλάς λαβάς παρέχειν αθίκτους εαυτώ, τήν γαστέρα λέγων καί τά αιδοία καί τόν λαιμόν.
Μετάφραση Κάκτου
Ο στωικός Κλεάνθης έλεγε πως τον αγαπημένο του ο Σωκράτης μπορούσε να τον τραβά μόνον από τ' αφτιά, οι αντεραστές του όμως είχαν κι άλλες πολλές λαβές, που αυτός δεν επιτρεπόταν να τις αγγίξει, εννοώντας την κοιλιά, τα αιδοία καί τον λαιμό.
Πλουτάρχου Αλκιβιάδης, κεφάλαιο 6 εδάφιο 2.
Όπως λοιπόν βλέπεις φίλτατε Γκέουλα, όχι μόνον ο Σωκράτης δεν έκανε αυτά που τον κατηγορείς εσύ, αλλά καί τα απέφευγε. Καλό είναι λοιπόν να προσέχεις πολύ καλά τί διαβάζεις καί τί γράφεις.
Εσύ κάνεις το εξής λάθος: ενώ ο Κλεάνθης αναφέρει ότι ο Σωκράτης τραβούσε τον Αλκιβιάδη μόνον από τα αφτιά, ενώ οι αντεραστές του Αλκιβιάδη τον τραβούσαν καί από την κοιλιά, τον λαιμό καί τα αιδοία, εσύ χρεώνεις τα αγγίγματα των αντεραστών στον Σωκράτη. Αυτό είναι το λάθος σου.
Επίσης ξέχνα την αμφιφυλοφιλία του Αλεξάνδρου καί του Αλκιβιάδη, αφού δεν τεκμηριώνεται από πουθενά, καί κοίτα να ασχοληθείς με τίποτε άλλο.
Περί Ξενοφώντος
Δεν κατάλαβα, ποιός σου είπε ότι ένας ιστορικός δεν μπορεί να επηρεασθεί από τις φιλίες καί τις έχθρες του, τις συμπάθειες καί τις αντιπάθειές του, την θρησκεία, τις πολιτικές ή ιδεολογικές ή πολιτιστικές καταβολές του, την οικονομική ή κοινωνική θέση του; Τϊ νομίζεις ότι ο ιστορικός ζει μέσα σε μία γυάλα; Αν νομίζεις αυτό απάτάσαι.
Για να έλθουμε στην νεότερη καί σύγχρονη Ιστορία.
Γνωρίζεις ότι ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος ήταν από την Κωνστναντινούπολη καί επομένως αυτό πιθανόν να επηρέασε την θέση του στην διατύπωση της θεωρίας του "Ελληνοχριστιανισμού"; Ότι ο διάδοχός του Παύλος Καρολίδης καταγόταν από την Καππαδοκία καί έγραψε για την "Ελληνικότητά" της ενώ ο Ηρόδοτος δεν την θεωρεί Ελληνική ούτε τους Καππαδόκες Έλληνες;
Αν λοιπόν σε νεότερους χρόνους έγιναν τέτοια πράγματα, γιατί θεωρείς ότι δεν έχει δικαίωμα ο Ξενοφώντας, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυυδίδης, ο Πολύβιος ή όποιος άλλος ιστορικός να έχει προσωπικές θέσεις;
Άρα λοιπόν τελειώνοντας, εγώ δεν ξέρω τί θα πει πρόζακ που το αναφέρεις καί ούτε θέλω να μάθω. Με ενδιαφέρουν μόνον οι Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς καί ό,τι συνδέεται με αυτούς.
ΒΑ) Αθηναϊκή νομοθεσία
Πάρτε καί την Αρχαία Αθηναϊκή νομοθεσία, για αυτά τα θέματα.
1) Αισχίνη "Κατά Τιμάρχου" 12
Μετάφραση Κάκτου
Οι δάσκαλοι των παιδιών να μην ανοίγουν τα διδασκαλεία πριν από την ανατολή του ήλιου καί να τα κλείνουν πριν από τη δύση. Δεν επιτρέπεται σ' όποιον έχει υπερβεί την παιδική ηλικία να μπαίνει στα διδασκαλεία, όταν μέσα βρίσκονται παιδιά, εκτός αν αυτός είναι γιος, αδερφός ή γαμπρός του δασκάλου. Αν κάποιος παραβαίνοντας αυτή τη διαταγή μπει μέσα, τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Καί οι γυμναστές οφείλουν στις γιορτές του Ερμή να μην αφήνουν κανέναν ενήλικο καί με κανένα τρόπο να κάθεται μαζί με τα παιδιά. Ο γυμναστής εκείνος που επιτρέπει κάτι τέτοιο καί δεν διώχνει από το γυμναστήριο τον παραβάτη θα είναι ένοχος για παράβαση του νόμου περί διαφθοράς ελευθέρων παιδιών. Οι χορηγοί που ορίζει ο δήμος πρέπει να έχουν συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας τους.
2) Αισχίνη "Κατά Τιμάρχου" 16
Μετάφραση Κάκτου
Αν κάποιος Αθηναίος προσβάλει ελεύθερο παιδί, τότε ο κηδεμόνας του παιδιού κάνει μήνυση ενώπιον των θεσμοθετών καί στη μήνυσή του αναφέρει καί την ποινή που προτείνει. Αν το δικαστήριο εκδώσει καταδικαστική απόφαση, τότε ο κατηγορούμενος παραδίνεται στους Ένδεκα καί εκτελείται την ίδια μέρα("παραδοθείς τοίς ένδεκα τεθνάναι αυθημερόν"). Αν πάλι του επιβληθεί πρόστιμο, πρέπει να το καταβάλει μέσα σε έντεκα μέρες μετά τη δίκη, αν δεν μπορέσει να τα πληρώσει αμέσως' μέχρι να καταβληθεί το πρόστιμο φυλακίζεται. Οι ίδιες ποινές ισχύουν καί για όσους διαπράττουν το ίδιο αδίκημα σε βάρος δούλων.
Σχόλιο: Αυτά ισχύουν για τα δικαιώματα των παιδιών κατά τον Αισχίνη. Τα επόμενα, κατά τον Αισχίνη αφορούν τις επιλογές των ενηλίκων.
3) Αισχίνη "Κατά Τιμάρχου" 21
Μετάφραση "Κάκτου"
Αν κάποιος Αθηναίος εκπορνευτεί, δεν έχει δικαίωμα να γίνει ένας από τους εννέα άρχοντες ούτε να γίνει ιερέας ούτε να δημηγορεί σε δημόσιες δίκες ούτε να καταλάβει οποιοδήποτε αξίωμα εντός ή εκτός της πόλης, ανεξάρτητα αν το αξίωμα αυτό απονέμεται με κλήρο ή με εκλογή, ούτε να αποσταλεί ως κήρυκας ούτε να εκφέρει γνώμη ούτε να μπαίνει σε δημόσιους ιερούς χώρους ή να παίρνει μέρος σε θρησκευτικές τελετές φορώντας στεφάνι ή να περιφέρεται στο μέρος της αγοράς που έχει εξαγνιστεί φιά ραντίσματος. Ο παραβάτης των διατάξεων αυτών, εφόσον κριθεί ένοχος για ασελγή βίο, τιμωρείται με θάνατο.
Βιβλιογραφία
Αισχίνη Άπαντα, τόμος 1ος, τόμος 235 των εκδόσεων «Κάκτος» στην σειρά Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων «Οι Έλληνες».
Με εξαίρετη τιμή
Αντίοχος Αχαρνεύς
ΒΒ) Απάντηση στον φίλτατο Σαλίβερο για το Αθηναϊκό ποινικό σύστημα
Φίλτατε Σαλίβερε πάλι στο γνωστό παίγνιό σου της παρερμηνείας;
Αφού ο νόμος είναι σαφής.
Στο Αρχαίο Αθηναϊκό Δίκαιο υπήρχαν οι εξής ποινές:
1) Πρόστιμο
2) Εξορία
3) Θάνατος
Η φυλάκιση δεν ήταν ποινή, αλλά μεταβατικό στάδιο μέχρι την έκτιση της μίας εκ των τριών ανωτέρω ποινών.
Το γεγονός λόγου χάριν ότι ο Σωκράτης έμεινε φυλακισμένος για έναν μήνα, συνέβη επειδή έπρεπε να πάει το ιερό πλοίο στην Δήλο καί να επιστρέψει. Αν δεν είχε συμβεί αυτό το γεγονός, ο Σωκράτης θα είχε εκτελεσθεί την επομένη ημέρα από την καταδίκη του σε θάνατο.
Ακόμα, το πρόστιμο εκείνη την εποχή, ήταν εξοντωτικό.
Η λογική δηλαδή των προστίμων στην Αρχαία Αθήνα ήταν ότι αν εντός μίας πρυτανείας(=36 ημερών) δεν πληρώσει κάποιος το πρόστιμό του, αυτό διπλασιάζεται. Άρα, σκέψου ένα ελάχιστο πρόστιμο των 50 Αττικών δραχμών τί θα σήμαινε για κάποιον, όταν το μέσο ημερομίσθιο ήταν μισή Αττική δραχμή. Έτσι οφείλεις να σκέπτεσαι τα δεδομένα, φίλτατε Σαλίβερε.
ΒΓ) Απάντηση στον φίλτατο Κλινοσοφιστή στα περί ανδρικής πορνείας
Φίλτατε Κλινοσοφιστή, μάθε λοιπόν τί εννοούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες. Σου αντιγράφω σε μετάφραση "κάκτου" από τον λόγο του Αισχίνη "Κατά Τιμάρχου".
1) εδάφια 75-76
75 Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν πρέπει να εξεταστεί καί η υπόθεση του Τιμάρχου καί να μην εξετάζετε αν τον είδε κανείς, αλλά αν πράγματι έκανε αυτή τη δουλειά. Γιατί τί πρέπει, για όνομα των θεών, να πούμε, Τίμαρχε; Συ ο ίδιος τί θα έλεγες για κάποιον άλλον που δικαζόταν για την ίδα παράβαση; Τί πρέπει τέλος πάντων να υποθέσουμε, όταν ένας όμορφος νεαρός εγκαταλείψει το πατρικό του καί κοιμάται σε ξένα σπίτια, κάθεται σε πολυτελή δείπνα χωρίς να πληρώνει, έχει χορεύτριες καί εταίρες πολυτελείας, παίζει ζάρια καί δεν πληρώνει ούτε δραχμή ο ο ίδιος, αλλά πληρώνει άλλος γι΄αυτόν; 76 Πρέπει να είναι μάντης κανείς για να καταλάβει; Δεν είναι φανερό ότι εκείνος που έχει τέτοιες απαιτήσεις είναι υποχρεωμένος σε αντάλλαγμα να ικανοποιεί τις ορέξεις αυτών που ξοδεύουν για λογαριασμό του; Μα τον Ολύμπιο Δία, δεν βρίσκω άλλες ευπρεπέστερες εκφράσεις για να ιστορήσω τα γελοία σου καμώματα.
Σχόλια: Άρα, κατανοείς ότι εδώ φίλτατε Κλινοσοφιστή, δεν ομιλούμε απλώς για ομοφυλοφιλία καί για ανδρική πορνεία, αλλά ακόμα καί για το λεγόμενο "σπίτωμα". Δες καί την παρακάτω αναφορά επί του θέματος.
2) εδάφια 52-54
52 Αν όμως σας θυμίσω καί σας παρουσιάσω -αφήνοντας κατά μέρος τους χυδαίους εκείνους τύπους σαν τον Κηδωνίδη καί τον Αυτοκλείδη καί τον Θέρσανδρο, που κι αυτοί είχαν σπιτώσει τον Τίμαρχο, πάλι δεν μένει ο Μισγόλας ο μόνος στον οποίο μίσθωσε ο Τίμαρχος το κορμί του για χρήματα' υπάρχει καί δεύτερος καί τρίτος, καί άλλος μετά από αυτόν, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι ένοχος μόνο για ερωτική επαφή με άντρα αλλά -μα τον Διόνυσο, δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρω να μιλάω όλη την ημέρα με περιφράσεις- ότι είναι ένοχος για εκπόρνευση' διότι γι' αυτή την παράβαση είναι, νομίζω, ένοχος αυτός που με τη μεγαλύτερη ευκολία κάνει αυτή τη δουλειά με τον οποιονδήποτε επί πληρωμή. 53 Όταν λοιπόν ο Μισγόλας δεν μπορούσε πια να ξοδεύει καί τον έδιωξε από κοντά του, τον πήρε μετά ο Αντικλής, ο γιος του Καλλία, από τον δήμο των Ευωνυμέων. Αλλά αυτός απουσιάζει στη Σάμο με τους κληρούχους, γι' αυτό θα προχωρήσω στα παρακάτω. Όταν λοιπόν τα χάλασε με τον Αντικλή καί με τον Μισγόλα, ο Τίμαρχος από δω δεν έβαλε μυαλό ούτε καταπιάστηκε με καλύτερες ασχολίες. Περνούσε όλη την ημέρα του στα καταγώγια, όπου στήνουν τα τραπέζια κι οργανώνουν τις κοκορομαχίες καί παίζουν ζάρια. Νομίζω ότι αρκετοί από σας θα έχουν δει αυτά που λέω ή τουλάχιστον ή τουλάχιστον θα τα έχουν ακούσει. 54 Μέσα σ' αυτά λοιπόν τα καταγώγια σύχναζε καί κάποιος Πιττάλακος, δούλος στην υπηρεσία της πολιτείας. Αυτός είχε αρκετά χρήματα, γι' αυτό μόλις είδε τον Τίμαρχο εκεί μέσα τον πήρε μαζί του καί τον σπίτωσε. Κι αυτός ο διεφθαρμένος δεν έφερε την παραμικρή αντίρρηση, παρ' όλο που επρόκειτο να τον ατιμάσει ένας δούλος στην υπηρεσία της πόλης. Τίποτε άλλο δεν σκεφτόταν παρά πώς θα βρει χρηματοδότη του διεφθαρμένου χαρακτήρα του, καί για το τί είναι καλό καί τί κακό δεν νοιαζόταν ποτέ.
Σχόλιο: Άρα λοιπόν, ο Τίμαρχος, "σπιτωνόταν" κατά το κοινώς λεγόμενο, ενώ τον "σπίτωσε" ακόμα καί ένας δημόσιος δούλος, δηλαδή ένας δούλος στην υπηρεσία της πόλης. Αυτό ας το σημειώσουν κάποιοι, για να δουν την κοινωνική θέση των δούλων στην Αρχαία Αθήνα.
ΒΔ) ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
από το Λεξικό LIDDELL-SCOTT
ΚΑΤΑΠύΓΩΝ = ΚΙΝΑΙΔΟΣ = ΚΑΤΑΠΡΩΚΤΟΣ = ΕΥΡΥΠΡΩΚΤΟΣ = ΠΕΠΟΡΝΕΥΜΕΝΟΣ = ΜΑΡΙΚΑΣ
ΚΙΝΑΙΔΟΣ = ο κινών την Αιδώ, που με το πέρασμά του προκαλεί σε όλους ντροπή
παραδομένος σε παρα φύσιν σαρκικές επιθυμίες, όλως δι όλου αισχρός, αχρείος, ασελγής
ΚΙΝΑΙΔΙΑ = ΚΙΝΑΙΔΕΙΑ = η παρά φύσιν ασέλγεια
ΚΙΝΑΙΔΕΥΟΜΑΙ = είμαι κίναιδος
ΚΙΝΑΙΔΙΑΙΟΣ = ο παραδομένος εις εις παρα φύσιν επιθυμίας, ο παρά φύσιν ασελγής
ΚΙΝΑΙΔΙΖΟΜΑΙ = άγω βίον κιναίδου, φέρομαι ως κίναιδος
ΚΙΝΑΙΔΙΣΜΑ = η παρά φύσιν ασέλγεια
ΚΙΝΑΙΔΟΓΡΑΦΟΣ = ο γράφων περί ασελγειών
ΚΙΝΑΙΔΟΛΟΓΕΩ = ομιλώ περί αισχρών και ασελγών πραγμάτων (ΚΙΝΑΙΔΟΛΟΓΙΑ, ΚΙΝΑΙΔΟΛΟΓΟΣ)
ΚΙΝΑΙΔΩΔΗΣ = κατά τον τρόπο των κιναίδων
ΚΑΤΑΠΥΓΩΝ = κίναιδος
ΚΑΤΑΠΥΓΟΣΥΝΗ = κτηνώδης όρεξις, σαρκική επιθυμία παρά φύσιν
ΚΑΤΑΠΥΓΙΖΩ = ενεργώ ως καταπύγων, είμαι κίναιδος, την πυγήν επί πολύ μεταφέρει εν τω βαδίζειν, περπατώ κουνιστά
ΚΑΤΑΠΡΩΚΤΟΣ = ο καταπύγων
ΚΑΤΑΠΡΩΚΤΙΖΩ = καταπυγίζω
ΑΣΕΛΓΕΙΑ = ακολασία, η μετά θρασύτητος βία, λαγνεία, ακολασία, αισχρότης, ΥΒΡΙΣ
ΑΣΕΛΓΗΣ = ο ακόλαστος, ο κτηνώδης, αισχρός, βίαιος
ΑΣΕΛΓΗΜΑ = ΥΒΡΙΣ = ασελγής πράξις
ΑΣΕΛΓΟΜΑΝΕΩ = είμαι εμμενώς ασελγής
ΥΒΡΙΣ = πράξις ακόλαστη ασελγής, φθείρειν ασελγώς γυναίκας και παίδας
ΥΒΡΙΖΩ = φέρομαι υβριστικώς με χρήση βίας, βιάζω, ακολασταίνω, παραδίδομαι υπερμέτρως σε ηδονές, επί σαρκικής ηδονής ακολασταίνω ή ασελγαίνω
ΥΒΡΙΣ ΔΙ ΑΙΣΧΡΟΥΡΓΙΑΣ = ΣΚΛΗΡΟΣ ΝΟΜΟΣ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ με ποινή έως και θανάτου
ΥΒΡΙΣΤΙΚΟΣ = ακόλαστος επί προσώπων
ΕΥΡΥΠΡΩΚΤΟΣ = ο κίναιδος, ο τιμωρημένος εκ ραφανισμού μοιχός
ΕΥΡΥΠΡΩΚΤΙΑ = η κατάστασις κιναίδου
ΜΑΡΙΚΑΣ = κίναιδος
η ρίζα ΜΑΡ- εκτός της εννοίας του απαστράπτοντος σημαίνει και χοροπήδημα, πήδημα πάνω-κάτω... εξ ου και μαρ-μαρυγή
Πηγή: www.tetraktys.org καί 25ο τεύχος του περιοδικού ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ ΑΕΙΓΝΗΤΟΣ.
Επίσης, εκτός αυτής της δημοσίευσης, μαθαίνουμε ότι στην
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, όπως σημειώνει το Επίτομον Λεξικόν
της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης Ετυμολογικόν – Ερμηνευτικόν,
του Γυμνασιάρχου Π. Χ. Δορμπαράκη, Βιβλιοπωλείον τής Εστίας, ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ, ΑΘΗΝΑ 1.992μ.α.χ.χ., σελίδα 708, στήλη α΄, σειρές 3 – 17,
πυγή στα Αρχαία Ελληνικά είναι ο πρωκτός, οι γλουτοί, τα οπίσθια, η ουρά.
Εξ αυτής της λέξης παράγωγα είναι:
πυγαίος –α –ον = της πυγής, του πρωκτού,
πυγηδόν, που είναι επίρρημα καί σημαίνει με τα οπίσθια εμπρός,
κώλο με κώλο,
τό πυγίδιον = υποκορ. λεπτή πυγή, ισχνά οπίσθια,
πυγίζω = οχεύω πυγηδόν, βατεύω από πίσω(όθεν:
τό πύγισμα = τό πυγίζειν), πύγαργος, -ον = ο έχων λευκήν
ουράν, πυγόστολος, -ον= η στολίζουσα τά οπίσθια.
Επομένως «καλλίπυγος γυνή» στα Αρχαία Ελληνικά
ονομάζεται η γυναίκα με τον ωραίο κώλο, ή κατά το
νεοελληνικό «καλοκάπουλη» ή «ωραιόκωλη».
Αλλά καί ο Αριστοφάνης, συχνά στις κωμωδίες του
χρησιμοποιεί τέτοιους όρους.
Λόγου χάριν στους «Αχαρνής», στον στίχο 90, χρησιμοποιεί τον όρο λαικαστής = γυναικωτός.
ΒΕ) Η Νομοθετική καί Κοινωνική αντιμετώπιση της ανδρικής ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς στην Αρχαία Ελλάδα
Η Νομοθετική και Κοινωνική αντιμετώπιση της
ανδρικής ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς στην Αρχαία Ελλάδα
Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα. Ένα μεγάλο θέμα, αφορμή πολλών παρεξηγήσεων ή καλύτερα εσκεμμένων παρερμηνειών. Έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες, έχουν ειπωθεί αμέτρητοι λόγοι, τις περισσότερες φορές δίχως την παραμικρή αλήθεια, σχεδόν πάντα ερμηνεύοντας εσφαλμένα συγκεκριμένες φιλοσοφικές τοποθετήσεις.
Και πριν ξεκινήσουμε την οποιαδήποτε αναφορά, θα πρέπει ευθύς εξαρχής να ξεκαθαρίσουμε κάτι πολύ βασικό. Οι σημερινές έννοιες «ομοφυλοφιλία», «ομοφυλόφιλος» και «ετεροφυλόφιλος» δεν υφίσταντο για τους αρχαίους Έλληνες. Και πώς θα μπορούσαν εξάλλου να υπήρχαν τέτοιοι χαρακτηρισμοί σ' ένα κατ' εξοχήν φυσιολατρικό και φυσιοκεντρικό πολιτισμό (με την ευρύτερη έννοια της λέξεως Φύσις ως το Σύνολο, ως το Εν, το αρμονικό, το αιώνιο, το άφθαρτο) ή σε μια κοινωνία όπου η «αιδώς» δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας -απαγορευμένης ή μη- «διαφωτίσεως» ούτε αποτέλεσμα κάποιας αόριστης, εμβόλιμης και κατασκευασμένης αμαρτίας.
Όχι βέβαια.
Σε μια κοινωνία όπου το αίσθημα της αιδούς εθεωρείτο έμφυτο στον άνθρωπο, συσχετιζόμενο με την συμπαντική τάξη και αρμονία αλλά που συγχρόνως και εκαλλιεργείτο με την παιδεία, σε μια κοινωνία όπου η ατομική τιμή ή υπόληψη και το προσωπικό συμφέρον καθωρίζετο από το συμφέρον της Πόλεως -και συνάμα εταυτίζετο με αυτό- ήταν αδιανόητο να επινοηθούν έννοιες που εμπεριείχαν και υιοθετούσαν α-φύσικες συμπεριφορές, συμπεριφορές που ουσιαστικά καταργούσαν την κοσμική τάξη των πραγμάτων.
Όλα τα ανωτέρω, από την άλλη, ίσως φαντάζονται περίεργα για μια κοινωνία που είχε δημιουργήσει τον θεσμό της δημοκρατίας και όπου το δικαίωμα σε μια άλλη, διαφορετική άποψη ήταν κατοχυρωμένο. Όμως εδώ κυριαρχεί το πρόβλημα της αλλοιώσεως των λέξεων και κατ' επέκταση των εννοιών μια που σήμερα ταυτίζουμε, ασυνείδητα ίσως, το δικαίωμα της ελεύθερης εκφράσεως, την ελευθερία εν γένει, με την δίχως όρια αυθαιρεσία. Οι απόψεις των Ελλήνων, όπως εκφράστηκαν μέσα από τις διάφορες φιλοσοφικές σχολές, αποσκοπούσαν κύρια στην ερμηνεία των πραγμάτων. Η βάση, η Ηθική βάση πάντα υπήρχε και πάνω σε αυτήν την Ηθική κτίστηκε το οικοδόμημα της Ελληνικής Φιλοσοφικής Σκέψεως. Δεν υπήρχε αμφισβήτηση της Ηθικής. Αντιθέτως σήμερα, οι «άλλες απόψεις» αποσκοπούν στην δικαιολόγηση συμπεριφορών και ενεργειών που θα ήταν απορριπτέες από τους Έλληνες ως μη Ηθικές - με την αρχαιοελληνική βέβαια ματιά της Ηθικής. (Φυσικά δεν γίνεται λόγος για τα διάφορα εκφυλιστικά, αλαζονικά φαινόμενα που έκαναν την εμφάνισή τους την περίοδο παρακμής των Ελλήνων και που, καθόλου περίεργα, πολλοί μελετητές παίρνουν εκείνες τις τάσεις, όχι ως εκφυλιστικές αλλά ως καθιερωμένες και ενδεικτικές).
Επειδή ακριβώς οι Έλληνες είχαν Ηθική που δεν πήγαζε από διάφορα περίεργα, απάνθρωπα, μεσσιανικά δόγματα ούτε και είχε ξεπηδήσει μέσα από σαδιστικού τύπου απειλές για αιώνιες τιμωρίες, αλλά αντιθέτως είχαν Ηθική έμφυτη, εναρμονισμένη με την Φύση, εν αντιθέσει με την σημερινή μας κοινωνία, όπου η δική μας (η όποια) ηθική ουσιαστικά είναι μια Αν-ηθική ή μια ψευδο-ηθική, αφού βασίζεται κύρια πάνω σε ψευδο-θεόπνευστα δόγματα, γι' αυτό ακριβώς και οι τότε έννοιες διαφόρων λέξεων όπως «έρως», «φίλος», «ερωμένος», «εραστής», σήμερα ακούγονται διαστρεβλωμένες - εξαιτίας, επαναλαμβάνω, της διαστρεβλώσεως που έχει υποστεί η έννοια της λέξεως Ηθική.
Η εργασία που ακολουθεί θα κινηθεί γύρω από τρεις βασικούς άξονες. Στο πρώτο μέρος θα αναφερθούμε στην νομοθεσία που ίσχυε για περιπτώσεις που αφορούσαν την ομοφυλοφιλία. Στο δεύτερο μέρος θα ασχοληθούμε με τον αποκαλούμενο «κοινωνικό έλεγχο» ή την «κοινωνική αντιμετώπιση» του συγκεκριμένου φαινομένου. Δηλαδή, με απλά λόγια ποια στάση κρατούσε η τότε ελληνική κοινωνία απέναντι στους ομοφυλοφίλους. Πηγές μας θα αποτελέσουν μαρτυρίες των τότε συγγραφέων και αναφορές σε έργα αλλά και σε γνωστούς μύθους. Τέλος, θα ασχοληθούμε και με τον Πλάτωνα. Ο Πλάτων, και πιο συγκεκριμένα, το έργο του «Συμπόσιο», αποτελεί ουσιαστικά το μέγα επιχείρημα όσων υποστηρίζουν ότι οι Έλληνες ήσαν στην πλειοψηφία τους ομοφυλόφιλοι ή και παιδεραστές.
Ο λόγος που επελέγη η αναφορά στον Πλάτωνα να γίνει στο τελευταίο μέρος της ομιλίας και όχι στην αρχή -μια που όπως αναφέρθηκε, από τον Πλάτωνα ουσιαστικά ξεκινά η πηγή των όλων κατηγοριών και χαρακτηρισμών- είναι πολύ συγκεκριμένος. Αν κάποιος, έχοντας πλήρη άγνοια της νομοθεσίας της αρχαίας Αθήνας αλλά και της Σπάρτης, αν κάποιος δίχως να μελετήσει προσεκτικά την εν γένει κοινωνική συμπεριφορά των αρχαίων Ελλήνων, διαβάσει το «Συμπόσιο» και δίχως να έχει υπόψη του τα άλλα έργα του Πλάτωνος -ιδίως τους «Νόμους» και την «Πολιτεία»- τότε είναι πιθανόν να του δημιουργηθεί η εντύπωση ότι πράγματι οι Έλληνες θεωρούσαν την ομοφυλοφιλία και την παιδεραστία ως μέγα αγαθό. Και έχοντας πάντα κατά νου ότι οι περισσότερες εκδόσεις που κυκλοφορούν δεν είναι παρά μεταφράσεις όχι από το αυθεντικό κείμενο αλλά από την απόδοση των αρχικών γραπτών στην αγγλική κυρίως γλώσσα, με αποτέλεσμα να υφίσταται ήδη μια σημαντική παραποίηση λόγω τεραστίας διαφοράς εννοιολογικής, ετυμολογικής και ερμηνευτικής δυναμικότητος μεταξύ της αρχαιοελληνικής γλώσσας και της αγγλικής.
Έτσι λοιπόν, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε ορθώς τα γραπτά του Πλάτωνα και τις θέσεις του για το συγκεκριμένο ζήτημα -ιδίως τα έργα του «Συμπόσιο» και «Φαίδρος»- θα πρέπει να γνωρίζουμε τόσο την νομοθεσία όσο και την κοινωνία στην οποία έζησε και έδρασε ο Πλάτων. Και βέβαια δίχως να αγνοήσουμε τους «Νόμους» του, που αποτελούν -όσο και αν ενοχλεί αυτού κάποιους- το σημαντικότερο έργο του Πλάτωνος.
Με αυτά υπ' όψιν θα ξεκινήσουμε την πορεία μας προς την ορθή ερμηνεία και κατανόηση του ζητήματος περί ομοφυλοφιλίας στην Αρχαία Ελλάδα, με την παράθεση της νομοθεσίας.
Νομοθεσία
Είναι εντυπωσιακό πως η σημερινή κοινωνία μας, αν και δεν διαθέτει κανέναν νόμο κατά της ομοφυλοφιλίας, αντιθέτως διαθέτει τρομακτικές ανοχές σε σημείο μάλιστα που σε πολλά μέρη του κόσμου επιτρέπονται και οι γάμοι μεταξύ των ανδρών, εντούτοις θεωρείται -κυρίως από τους κατηγόρους της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας- ότι αποτελεί μια ηθικότατη κοινωνία -με τις όποιες εξαιρέσεις της- δημιούργημα βεβαίως της ηθικής διδασκαλίας των εβραιοχριστιανικών κειμένων και απόψεων.
Αντιθέτως, η αρχαία ελληνική κοινωνία, θεωρείται έκφυλη και ακόλαστη, ενώ διέθετε αυστηρούς, αυστηρότατους νόμους κατά της ομοφυλοφιλίας και προέβλεπε σκληρότατες ποινές σε όσους διέπρατταν τον παρα-φύσιν έρωτα - όπως αποκαλεί την ομοφυλοφιλία ο Πλάτων στους «Νόμους».
Το γεγονός ότι υπήρχαν νόμοι κατά της ομοφυλοφιλίας στην τότε κοινωνία, σαφώς υποδεικνύει υπήρχαν ομοφυλόφιλοι. (Σημείωση: Με τον όρο ομοφυλοφιλία εννοείται ο παρα-φύσιν έρωτας). Όπως σε κάθε κοινωνία, όπως σε κάθε εποχή. Θα έλεγα μάλιστα, ότι συμπερασματικά -από τα κείμενα που έχουν διασωθεί- το ποσοστό των αποκαλουμένων κιναίδων ήταν πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό στην σημερινή κοινωνία. Και επειδή ακριβώς οι ομοφυλόφιλοι ήσαν σχετικά λίγοι γι' αυτό και αποτελούσαν στόχο.
Τις κύριες πηγές μας για την νομοθεσία αποτελούν αναφορές του Δημοσθένους, του Αριστοτέλους, του Ξενοφώντος και άλλων πολλών συγγραφέων. Όμως στον «Κατά Τιμάρχου» λόγο του Αισχίνου, έχουμε την πλήρη καταγραφή των σχετικών νόμων.
Πριν όμως αναφέρουμε τους νόμους όπως είναι γραμμένοι στο κείμενο, ας πούμε λίγα λόγια για την υπόθεση «Κατά Τιμάρχου», γιατί και από μόνη της, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Ο Δημοσθένης και ο Τίμαρχος, το 345 προ της απαρχής της χριστιανικής χρονολογήσεως, κατηγόρησαν τον Αισχίνη δια «γραφήν παραπρεσβείας», δηλαδή τον κατηγόρησαν ότι ως πρεσβευτής των Αθηναίων, δωροδοκήθηκε από τον Φίλιππο και ενήργησε κατά τρόπον βλαβερόν για την Αθήνα. Και συγκεκριμένα όταν ο Φίλιππος, παραβιάζοντας την συμφωνία του με τους Αθηναίους, επετέθη εναντίον των Φωκαέων.
Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο κάθε Αθηναίος, επιφορτισμένος με δημόσια υπηρεσία, άρα και οι πρεσβευτές, ήταν υποχρεωμένος εντός τριάντα ημερών από το πέρας της αποστολής του ή της επιστροφής του, να λογοδοτήσει για την δράση του αλλά και να δικαιολογήσει το πώς χρησιμοποίησε το δημόσιο χρήμα που η Πόλις του εμπιστεύθηκε. Ο Δημοσθένης λοιπόν μαζί με τον Τίμαρχο -που παρουσιάζονταν ως ο κύριος μηνυτής- κατηγόρησε τον Αισχίνη ότι δεν εξετέλεσε πιστά το καθήκον του ως πρεσβευτής των Αθηνών και κατά συνέπεια πρόδωσε το συμφέρον της πόλεως.
(Φυσικά θα πρέπει να έχουμε υπ' όψη μας -για το συγκεκριμένο θέμα- πως ενώ ο Αισχίνης ήταν φιλο-μακεδών, ο Δημοσθένης υπήρξε ανέκαθεν αντίπαλος των Μακεδόνων).
Ο Αισχίνης αμέσως προσπάθησε να επιβραδύνει μια επικίνδυνη γι' αυτόν, δίκη. Έτσι, χρησιμοποίησε την «αντιγραφήν», προέβαλε δηλαδή, ζήτημα το οποίον έπρεπε να εξετασθεί προ της εκδικάσεως της εναντίων του δίκης. (παρένθεση. Εδώ συναντάμε ίσως την πρώτη περίπτωση δικαστικού τεχνάσματος της ιστορίας)
Κατηγόρησε λοιπόν ο Αισχίνης τον Τίμαρχο ως «ηταιρηκότα» δηλαδή ότι διάγει βίον ανήθικο και ότι σπατάλησε την πατρική του περιουσία. Κατηγορίες, που αν απεδεικνύοντο αφαιρούσαν από τον ένοχο το δικαίωμα του «ομιλείν δημοσίως» τόσο εις στα δικαστήρια όσο και στις συνελεύσεις του Δήμου.
Πράγματι, ο Αισχίνης κέρδισε την δίκη και έτσι απεσύρθη η κατηγορία της παραπρεσβείας εναντίον του - τουλάχιστον στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Τοιουτοτρόπως, ο Τίμαρχος, ο οποίος καταδικάστηκε για ομοφυλοφιλία και για το ότι συζούσε με άλλους άνδρες, έχασε το ύψιστο δικαίωμα του δημοσίου βήματος.
Τέλος να τονίσουμε ότι: Οι νομικές διατάξεις που ρυθμίζουν τις διάφορες μορφές ομοφυλόφιλης συμπεριφοράς μπορούν να ενταχθούν σε τρεις κατηγορίες:
Α) Νόμοι που αφορούν την πορνεία
Β) Νόμοι που αφορούν στην εκπαίδευση και την ερωτοτροπία
Γ) Γενικές διατάξεις που σχετίζονται με την σεξουαλική κακοποίηση.
Αναφέρει λοιπόν ο πρώτος νόμος:
(Σημείωση: Η μετάφραση είναι του Κ.Θ Αραποπούλου, όπως δημοσιεύτηκε στους «Λόγους του Αισχίνου» από τις εκδόσεις «Πάπυρος»)
12. « Οι δάσκαλοι να μη ανοίγουν τα σχολεία πριν ανατείλη ο ήλιος και να τα κλείνουν πριν δύση ο ήλιος.
Να μη επιτρέπεται εις τους έχοντας ηλικίαν ανωτέραν της παιδικής να εισέρχονται εις τα σχολεία, όταν υπάρχουν εντός αυτών παιδιά, εκτός εάν πρόκειται περί υιού, αδελφού ή γαμπρού του διδασκάλου. Εάν δε κάποιος παρά την απαγόρευσιν ταύτην εισέρχεται εις το σχολείο, να τιμωρήται με την ποινήν του θανάτου.
Επίσης οι επί κεφαλής της παλαίστρας να μη επιτρέπουν εις κανένα ενήλικον να κάθηται μαζί με τα παιδιά κατά τας εορτάς του Ερμού, με καμμίαν δικαιολογίαν. Εάν δε επιτρέπη τούτο εις αυτούς και δεν τους εκδιώκη εκ της παλαίστρας, ο επί κεφαλής της παλαίστρας θα είναι ένοχος παραβάσεως του νόμου περί διαφθοράς των ελευθέρων παίδων. Οι δε χορηγοί οι οριζόμενοι υπό του λαού, πρέπει να έχουν συμπληρώσει το τεσσαρακοστόν έτος της ηλικίας των.»
Είναι γνωστόν ότι σχολείο παρακολουθούσαν μόνο τα αγόρια. Άρα εδώ έχουμε ξεκάθαρα έναν νόμο που προστατεύει τα ανήλικα παιδιά από τυχόν ανώμαλους.
Είναι αστείο το επιχείρημα διαφόρων «σοβαρών» μελετητών ότι αφού υπήρχε τέτοιος αυστηρός νόμος τότε θα πρέπει η παιδεραστία να ήταν διαδεδομένη. Με την ίδια λογική, αφού σήμερα υπάρχει νόμος περί παιδεραστίας και περί βιασμού και περί δολοφονίας, άρα και οι περισσότεροι από μας είμεθα είτε βιαστές είτε παιδεραστές είτε δολοφόνοι είτε και τα τρία μαζί.
Είναι εκπληκτικό το γεγονός πως συναντάμε έναν τέτοιο νόμο σε μια κοινωνία 500 χρόνια πριν την απαρχή της χριστιανικής χρονολογήσεως, την στιγμή που παρόμοιοι νόμοι, θεσπίστηκαν αιώνες αργότερα -και με σαφώς ελαφρύτερες ποινές- στις αυτοαποκαλούμενες «ηθικές» και «χριστιανικές» κοινωνίες.
Ας δούμε όμως με προσοχή τον νόμο. Πρώτα απ' όλα εντύπωση δημιουργεί η κοινωνική θέση και ισχύς του δασκάλου. Ο δάσκαλος υπήρξε στην τότε ελληνική κοινωνία ένα πρόσωπο ιδιαίτερο, που διακατείχε μια πολύ υψηλή θέση. Και βέβαια όταν μια κοινωνία έχει τέτοια άποψη για τον δάσκαλο και κατά συνέπεια έδινε τέτοια σημασία στην παίδευση, είναι φυσικό αυτή κοινωνία να φτάσει σε πολιτιστικά, φιλοσοφικά, πνευματικά και επιστημονικά επίπεδα τέτοια, όπως αυτά των Ελλήνων 3000 και πλέον, χρόνια πριν. (Εν αντιθέσει με το σημερινό κατάντημα της εκπαίδευσης)
Ο δάσκαλος λοιπόν είχε την ευχέρεια να καταγγείλει τον οποιονδήποτε που παρεβίαζε το σχολικό άσυλο, ακόμα και πατέρα κάποιου μαθητού - με κίνδυνο να υποστεί ο εισβολεύς ακόμα και την θανατική ποινή.
Πέρα από το περιβάλλον του σχολείου, ο νόμος προεκτείνετο και στις παλαίστρες αλλά και στις γιορτές. Στις παλαίστρες που τα παιδιά γυμνάζονταν γυμνά, θα μπορούσαν να αποτελέσουν εύκολο στόχο για κάποιον ανώμαλο, Το κράτος λοιπόν όριζε επιτρόπους που συνόδευαν τα παιδιά στις παλαίστρες αλλά και σε όλες τις εκδηλώσεις. Γιατί όριζε επιτρόπους; Για να εξαλείψει και την περίπτωση που ο δάσκαλος δεν συμπεριφερόταν όπως του άρμοζε. Σήμερα έχουμε περιπτώσεις όπου μαθητές καταγγέλλουν εκπαιδευτικούς για ασέλγεια. Οι Έλληνες έχοντας προβλέψει και αυτές τις ελάχιστες περιπτώσεις, έπαιρναν μέτρα για την αποτροπή τους.
Ο επόμενος νόμος αναφέρει:
16. « Αν κάποιος Αθηναίος προσβάλη ελεύθερον παίδα, να διώκεται ενώπιον των θεσμοθετών από εκείνον, ο οποίος έχει εξουσίαν επί του παιδιού, αφού αναγράψη εις την μήνυσίν του την ποινήν, της οποίας θεωρεί τούτον άξιον. Αν δε ο μηνυσθείς καταδικασθή, να παραδοθή εις τους ένδεκα και να θανατωθή την ιδίαν ημέραν. Εάν δε του επιβληθή χρηματική ποινή, να την καταβάλη εντός ένδεκα ημερών μετά την δίκην, εάν δεν δύναατι να την καταβάλη αμέσως, μέχρις ότου δε την καταβάλη, να φυλακισθή. Εις την ιδίαν ποινήν να υπόκεινται και εκείνοι, οι οποίοι υποπίπτουν εις τας ιδίας παραβάσεις και όσον αφορά τους δούλους.»
Αξίζει να μνημονεύσουμε το εδάφιο που αναφέρεται και στους δούλους. Οι δούλοι λοιπόν είχαν και αυτοί νομική κάλυψη. Και όπως αναφέρει πάρα κάτω ο Αισχίνης:
«..αλλά βουλόμενος υμάς εθίσαι πολύ απέχειν της των ελευθέρων ύβρεως, προέγραψε μηδ' εις τους δούλους υβρίζειν» Δηλαδή: « ..αλλά θέλων να σας συνηθίση να σέβεσθε τους ελευθέρους άνδρας, ώρισε να μην προσβάλλη κανείς ούτε τους δούλους»
Παρακάτω:
21. « Ο Αθηναίος, ο οποίος έγινεν ερωμένος ανδρός αντί χρημάτων, να μη έχη το δικαίωμα να εκλεγή εις εκ των εννέα αρχόντων, ούτε να αναλάβη ιερατικόν αξίωμα, ούτε να παρουσιασθή ως συνήγορος εις δημοσίας δίκας ή να καταλάβη οιανδήποτε εξουσίαν, είτε εντός της πόλεως, είτε εκτός των ορίων αυτής, είτε αύτη ορίζεται δια κλήρου ή δι' εκλογής, ούτε να αποστέλλεται ως δημόσιος κήρυξ, ούτε και να εκφέρη γνώμην, ούτε να μετέχη εις δημοσίας θρησκευτικάς τελετάς, ούτε να φέρη δημοσία τον στέφανον ούτε να περιφέρεται εντός του τμήματος της αγοράς που έχει καθαρισθή δια ραντισμού. Εάν δε τις πράττη παρά τας διατάξεις ταύτας, αφού έχει καταδικασθή επί εταιρήσει, ούτος να τιμωρήται δια θανάτου»
Ας δούμε αναλυτικότερα αυτόν τον νόμο, που αποτελεί και την καρδιά του κατηγορητηρίου του Αισχίνου κατά του Τιμάρχου. Πρώτα βέβαια να σχολιάσουμε ότι ο «καταδικασθείς επί εταιρήσει» εθεωρείτο μιαρός, αφού του απηγορεύετο η παρουσία σε μέρη που έχουν «καθαρθεί δια ραντισμού».
Διαβάζοντας κανείς έτσι απλά τον νόμο, θα μπορούσε να υποθέσει πως εάν ένας άνδρας έχει απλώς ομοφυλοφιλικές σχέσεις με άλλον άνδρα, τότε δεν προκύπτει κατηγορία εναντίον του. Έτσι ερμηνεύουν τον νόμο όσοι δεν προσπαθούν να τον κατανοήσουν βαθύτερα.
Μελετώντας προσεκτικά αυτόν τον νόμο, πλησιάζουμε πιστεύω, στο να κατανοήσουμε ακριβώς το πώς έβλεπαν οι Αθηναίοι το θέμα της ομοφυλοφιλίας, και ως πράξη παρά-φύσιν αλλά κυρίως ως προς την πόλη τους.
Αν ένας ενήλικας είχε σεξουαλικές σχέσεις με άλλον ενήλικα, ο νόμος δεν προέβλεπε ποινή εναντίον του. Φυσικά, όπως θα δούμε παρά κάτω, ο ενήλικας αυτός θα έπρεπε να υποστεί την κοινωνική κατακραυγή, αλλά νομοθετικά, δεν προβλεπόταν καμία ποινή εναντίον του. Τι σημαίνει όμως η φράση «..αντί χρημάτων»; Η ερμηνεία που δίνουν οι περισσότεροι ότι εδώ εννοείται η πορνεία, δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη. Θα μπορούσε ο νόμος να όριζε ξεκάθαρα την λέξη πορνεία ή κάτι άλλο αντίστοιχο. Μάλιστα αναφέρει συγκεκριμένα την λέξη «εταιρείν».
Την σωστή ερμηνεία του νόμου, μας την δίνει ο ίδιος ο Αισχίνης λίγο πιο κάτω στις προτάσεις 75 και 76:
75. « Δίοτι, δι' όνομα των θεών, Τίμαρχε, τι θα έλεγες συ ο ίδιος δια κάποιον άλλον, ο οποίος κατηγορείται δια την ιδίαν παράβασιν; Ή τι πρέπει να λέγης, όταν ένας ωραίος νέος διαφέρων των άλλων κατά την όψιν, εγκαταλείπη την πατρικήν οικίαν και διανυκτερεύη εις ξένας οικίας και λαμβάνη μέρος εις πολυτελή δείπνα χωρίς να συνεισφέρη τίποτε και έχη αυλητρίδας και εταίρας, που χρειάζονται προς συντήρησίν των πολλά χρήματα και παίζη τους κύβους και δεν πληρώνη τίποτε αυτός, αλλά πληρώνει άλλος αντί εκείνου; 76. Χρειάζονται λοιπόν μαντικήν δύναμιν ταύτα δια να κατανοηθούν; Δεν είναι φανερόν ότι ο άνθρωπος, ο οποίος επιβάλλει εις τους άλλους τοιαύτας δαπάνας, πρέπει αναγκαστικώς να προσφέρη εις αυτούς εις ανταπόδοσιν ωρισμένας απολαύσεις; Μα τον Ολύμπιον Δία, δεν ευρίσκω άλλας ευπρεπεστέρας εκφράσεις δια να δηλώσω τας πράξεις σου, αι οποίαι σε κατέστησαν περίγελον όλων.»
Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα τι εννοεί ο νόμος όταν αναφέρει «..αντί χρημάτων». Εννοείται η συμβίωση ή αλλιώς, το κοινώς λεγόμενο «σπίτωμα»
Για τους Αθηναίος ήταν πολύ σημαντικό η εικόνα που έδιναν για την πόλη τους στους ξένους. Ενώ λοιπόν είχαν αυστηρούς νόμους που διαφύλατταν και προστάτευαν την προσωπική, την ατομική ελευθερία των πολιτών, έπρεπε όμως συγχρόνως οι νόμοι αυτοί να μην επέτρεπαν στον κάθε «κακό» και επιπόλαιο πολίτη να στιγματίσει την πόλη τους. Έτσι λοιπόν, ο ενήλικας που διέπραττε την πράξη του αφύσικου έρωτα με άλλον ενήλικα, δεν είχε νομικές κυρώσεις αρκεί η πράξη αυτή να ήταν μυστική και να μην εξέθετε την πόλη,. Όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση που ο ενήλικας απεφάσιζε να συζήσει με άλλον ενήλικα.
Βέβαια, αν αυτό ίσχυε σήμερα, θα φώναζαν όλοι για παραβίαση των «ατομικών δικαιωμάτων». Και αν και ίσχυε κάτι τέτοιο τότε, παρ' όλα αυτά κατηγορείται η αρχαία ελληνική κοινωνία ως έκφυλη..
Ο Αισχίνης λοιπόν κατηγόρησε τον Τίμαρχο ότι συζούσε με άλλους άνδρες. Χαρακτηριστικά αναφέρει στην πρόταση 54:
54. «Μεταξύ δε αυτών που περνούσαν έτσι τον καιρόν τους υπήρχε κάποιος Πιττάλακος, δούλος εις την υπηρεσίαν της πόλεως. Ούτος είχεν αρκετά χρήματα και ιδών τον Τίμαρχον τον επήρε μαζί του και τον είχεν εις την οικίαν του. Και ο διεφθαρμένος αυτός άνθρωπος δεν ησθάνετο καμμίαν αποστροφήν, διότι επρόκειτο να εντροπιάση τον εαυτόν του μένων πλησίον ενός δούλου, αλλά τούτο μόνον εσκέφθη, αν θα εύρη χρηματοδότην της αισχράς του διαγωγής, ποτέ όμως δεν εφρόντισε να μάθη τι είναι καλόν και τι κακόν»
Θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα αυτό το εδάφιο..
Μια αναγκαία παρένθεση: Αυτό το εδάφιο είναι καταπληκτικό και θα έπρεπε να το αφιερώσουμε σε όλους όσους υποστηρίζουν ότι η δουλεία στην αρχαία Ελλάδα ήταν όπως σε κάθε άλλη χώρα του κόσμου οποιανδήποτε εποχή. Ένας δούλος λοιπόν, έχει τόση ελευθερία και οικονομική άνεση ώστε να σπιτώνει έναν πολίτη!
Λίγο παρακάτω, ο Αισχίνης αναφέρει στην πρόταση 58
58. «Όταν λοιπόν ο Τίμαρχος έφυγεν από τον Πιττάλακον και επήγε με τον Ηγήσανδρον, ο Πιττάλακος ήτο πολύ στενοχωρημένος, νομίζω, διότι είχε την εντύπωσιν, ότι εις μάτην είχεν εξοδεύσει τόσα χρήματα..»
Καταλήγουμε λοιπόν στα εξής συμπεράσματα:
Υπήρχε μια ανοχή -από νομικής και ποινικής απόψεως- ως προς την ομοφυλοφιλία και τις σχέσεις μεταξύ δύο ενηλίκων ανδρών. Αρκεί αυτή η σχέση να ήταν κρυφή. Στην περίπτωση που η σχέση γινόταν δημοσίως γνωστή και ιδίως στην περίπτωση που οι ενήλικες συζούσαν τότε οι έκφυλοι και ακόλαστοι ενήλικες έχαναν το δικαίωμά τους στα δημόσια πράγματα και δεν μπορούσαν να απευθυνθούν στον λαό από δημόσιο βήμα. Και όλοι γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο για τον Έλληνα της εκείνης εποχής ήταν δυσβάστακτο.
Μάλιστα, ένας πολίτης έχανε το δικαίωμα στο δημόσιο λόγο όταν:
1. Απέφευγε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις.
2. Σπαταλούσε την πατρική του περιουσία.
3. Ζούσε ακόλαστο βίο.
Αναλυτικώτερα:
Δεν είναι δυνατόν ένας ανυπότακτος να έχει λόγο για την πορεία της πόλεως όταν ο ίδιος αποφεύγει να την υπερασπιστεί. Δεν είναι δυνατόν να ανατεθεί σε έναν πολίτη μια υπεύθυνη δημόσια θέση και άρα διαχείριση δημοσίου χρήματος, όταν ο ίδιος δεν είναι ικανός να διασφαλίσει ή να διαχειριστεί σωστά την πατρική του κληρονομιά. Το σκεπτικό ήταν πως δεν είναι δυνατόν ένας πολίτης να έχει λόγο για την πόλη την ίδια ώρα που ο ίδιος αδιαφορώντας για την εικόνα, για την κακή εικόνα που τις προσδίδει, διαπράττει ύβριν.
Ας φαντασθούμε το τι θα γινόταν αν σήμερα εφαρμόζονταν αυτοί οι νόμοι! Ειδικά στην χώρα μας, σχεδόν το 90% όσων βγαίνουν στα τηλεοπτικά κανάλια θα είχαν -βάση νόμου- σιγήσει και θα τους είχε απαγορευτεί κάθε επαφή με δημόσιο βήμα.
Ας επανέλθουμε τώρα στους νόμους περί ανδρικής πορνείας, αναλύοντάς τους περισσότερο. Μια διάταξη στερούσε λοιπόν τα πολιτικά δικαιώματα σε όποιον Αθηναίο πολίτη εμπλεκόταν σε μια ομοφυλοφιλική επαφή με στόχο το κέρδος, είτε στο παρελθόν, όταν ήταν νεαρό αγόρι, είτε ως ενήλικας. Έχανε το δικαίωμα να παίρνει το λόγο στην εκκλησία του δήμου και να συμμετέχει σε άλλες σημαντικές περιοχές της δημόσιας ζωής {όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στο Αθηναίων Πολιτεία (18.2), ο Δημοσθένης (19.2000, 257, 22.21, 31-3, ο Αισχίνης (1.3, 13-4, 18-9, 29), ο Αριστοφάνης στους Ιππείς (880 κ.εξ), ο Ισοκράτης στον Παναθηναϊκό (140-1), ο Ανδοκίδης (1.100-1)} Κατά δεύτερο λόγο, ο πατέρας, αδελφός, θείος ή κηδεμόνας ενός αγοριού, που το παραχωρούσε για σεξουαλικές υπηρεσίες επί πληρωμή, υπόκειτο σε δημόσια αγωγή, όπως και ο πελάτης (Αισχίνης 1.13-4) Τρίτον, μια γενική διάταξη απαγόρευε τη μαστροπεία ελευθέρων παιδιών ή γυναικών (Αισχίνης, Αριστοτέλης - Ηθικά Νικομάχεια 1131α 7) Τέλος, ο Αισχίνης επανειλημμένα υπαινίσσεται ότι ένας άνδρας που εξηγόρασε τις σεξουαλικές υπηρεσίες ενός Αθηναίου, μπορούσε επίσης να υποστεί σοβαρές κυρώσεις.
Η δεύτερη κατηγορία νόμων αφορούσε στην εκπαίδευση και έθετε μια σειρά λεπτομερών απαγορεύσεων σχεδιασμένων, μεταξύ άλλων, για να προστατεύουν τους μαθητές από την ερωτική προσοχή ενηλίκων ανδρών. Οι νόμοι αυτοί ρύθμιζαν όλες τις επαφές, όπως είδαμε, που είχαν τα αγόρια με ενήλικους άνδρες στη διάρκεια της φοιτήσεώς τους στο γυμνάσιο και προέβλεπε επίσης τον διορισμό στο γυμνάσιο δημοσίων αξιωματούχων που εξασφάλιζαν την τήρηση της τάξεως. Σύμφωνα με τον Αισχίνη, ο νόμος απαγόρευε να ανοίγουν τα σχολεία πριν την αυγή ή να μένουν ανοιχτά μετά τη δύση και όριζε ρητά ποιος επιτρεπόταν να εισέλθει και κάτω από ποιες προϋποθέσεις. Τέλος ένας άλλος νόμος απαγόρευε σε δούλους να ερωτοτροπούν με ελεύθερα αγόρια.
Το τρίτο είδος νομοθετικής απαγορεύσεως που αφορά την σεξουαλική κακοποίηση είναι περισσότερο προβληματικός από τα δύο προηγούμενα.
Η σύγχρονη γραμματεία πάνω στην παιδεραστία συχνά βεβαιώνει ότι δεν υπήρχε νόμος που να απαγόρευε σ' έναν Αθηναίο να ολοκληρώσει μια ερωτική σχέση μ' έναν ελεύθερο αγόρι χωρίς να χρησιμοποιήσει βία ή πληρωμή. Το σημείο αυτό αποτελεί κατά κανόνα το θεμέλιο λίθο της κρατούσας ερμηνείας (αναφέρω ενδεικτικά τον Dover & Foucault) Η ερμηνεία αυτή όμως στηρίζεται στην υπονοούμενη παραδοχή ότι μια τέτοια απαγόρευση θα ανήκε σε μια διάταξη που θα απαγόρευε ειδικά τη σεξουαλική επαφή ανάμεσα σε αγόρια και άνδρες. Από τη στιγμή που δε γνωρίζουμε καμμία τέτοια διάταξη, συνάγεται ότι το είδος αυτής της ομοφυλοφιλικής επαφής βρισκόταν έξω από τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Όμως μια τέτοια παραδοχή αγνοεί μιαν άλλη δυνατότητα, να διώκεται η ομοφυλοφιλική επαφή ενός άνδρα και ενός αγοριού από την οικογένεια του αγοριού σύμφωνα με το νόμο περί ύβρεως. Το γεγονός δηλαδή ότι ένα αγόρι συγκατατέθηκε στη σεξουαλική σχέση με έναν άνδρα μπορεί να μην εμπόδιζε την οικογένεια του αγοριού να ασκήσει δίωξη για την πράξη αυτή, θεωρώντας την επιζήμια για την τιμή του αγοριού, αλλά και για τη δική της τιμή, με τον ίδιο τρόπο που ο Ρωμαϊκός νόμος επέτρεπε τη δίωξη σεξουαλικών προσβολών σε μέλη της οικογένειας.
Εδώ λοιπόν έχουμε την περίπτωση της ύβρεως. Πρέπει να τονίσουμε ότι το ουσιαστικό ύβρις και το ρήμα υβρίζειν έχουν έντονες σεξουαλικές συμπαραδηλώσεις.
Πολλοί συγγραφείς, για παράδειγμα, αναφέρονται σε ύβριν, όρος που εδώ, όπως και σε πολυάριθμες άλλες περιπτώσεις, υπονοεί καθαρά την υποταγή στη σεξουαλική θέληση του άλλου. Χαρακτηριστικά αποσπάσματα συναντάμε στον Θουκυδίδη (8.74), στους Νόμους του Πλάτωνα (874c), στον Ηρόδοτο (3.80, 4.114), στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη (115α 23) καθώς και στην Ρητορική του (1314b, 1315a, 15-20, 1373a 35), στους Λόγους και στις Επιστολαί του Δημοσθένους (17.3-4, 19.309, 4.10-11), στον Δείναρχο (1.23), στην Επιστολή προς Αρχίδαμον του Ισοκράτη (3.36, 4.114., 10)
Τα κείμενα αυτά αποκαλύπτουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο η ανικανότητα να προστατεύσει την σεξουαλική ακεραιότητα της οικογένειάς του ατιμάζει τον άνδρα που έχει την ευθύνη αυτή. Οι ερευνητές συνήθως δεν αναφέρονται στην ύβριν σε συνδυασμό με την παιδεραστία, γιατί πιστεύουν ότι η ύβρις αφορά μόνο στη βίαιη προσβολή ή εξύβριση (όπως αναφέρει ο Dover). Δεν έχουν όμως δώσει αρκετή προσοχή στο γεγονός ότι ο νόμος περί ύβρεως ίσως εμπεριέχει τις κυριότερες νομικές ποινές για τον βιασμό. Αλλά, αν ο βιασμός χαρακτηρίζεται συχνά ύβρις (όπως τον αποκαλεί ο Δείναρχος, ο Ανδοκίδης, και ο Δημοσθένης), το ίδιο χαρακτηρίζεται και η αποπλάνηση. Ο Ευφίλητος λόγου χάρη, μιλά για την ύβριν που διέπραξε εναντίον του ο εραστής της γυναίκας του -στον σχετικό λόγο του Λυσία 1.4, 17, 25- ενώ ένας λόγος του Δημοσθένη σχετίζεται με μια δίωξη για ύβριν (ύβρεως γραφή), που ξεκίνησε ένας γιος εξαιτίας της αποπλανήσεως της μητέρας του (45,4).
Έχουμε επίσης αναφορά στον Πολύαινο (Στρατηγήματα):
Αγαθοκλής 4. «Όταν ο Αγαθοκλής πληροφορήθηκε πως ο Οφέλας ο Κυρηναίος που εκστράτευε εναντίον του με μεγάλο στρατό, αγαπούσε τα αγόρια, του έστειλε ως όμηρο τον ίδιο του τον γιο τον Ηρακλείδη, ωραίο αγόρι, δίνοντάς του εντολή να αποκρούει για λίγες μέρες τις ερωτικές επιθέσεις του Οφέλα. Ο νεαρός έφτασε. Ο Κυρηναίος, ενδίδοντας στη νεανική του ομορφιά, του φερόταν καλά και ασχολιόταν μόνο με την περιποίησή του. Ο Αγαθοκλής, οδηγώντας αιφνιδιαστικά τους Συρακουσίους εναντίον του, σκότωσε τον Οφέλα, επικράτησε σε όλο τον στρατό του και πήρε πίσω τον γιο του χωρίς να έχει ατιμαστεί»
Συγκεκριμένα, το αρχαίο κείμενο αναφέρει «επαγαγών τον τε Οφέλαν απέκτεινε και της δυνάμεως αυτού πάσης εκράτησε και τον υιόν απέλαβεν ούχ υβρισθέντα»
Τέτοια συμφραζόμενα ταιριάζουν απόλυτα με τον ορισμό της ύβρεως από τον Αριστοτέλη ως συμπεριφοράς που ατιμάζει και προκαλεί ντροπή στο θύμα και ηδονή ή άλλη ικανοποίηση του θύτη (όπως αναφέρεται στην Ρητορική 1378b) Είναι, άλλωστε, στο πλαίσιο αυτό που ο Αισχίνης εισάγει το νόμο περί ύβρεως στον κατάλογο των διατάξεων τις οποίες απαριθμεί ως σχετικές με την ρύθμιση της παιδεραστίας στην Αθήνα του τετάρτου αιώνα πριν την απαρχή της χριστιανικής χρονολογήσεως. Μάλιστα, όταν αναφέρεται για πρώτη φορά στον νόμο αυτό, τον χαρακτηρίζει νόμο που περικλείει κάθε τέτοια συμπεριφορά σε μια συνοπτική απαγόρευση: «Αν κάποιος διαπράξει ύβριν εναντίον άνδρα, γυναίκας ή παιδιού..» (1.15) Αντίστοιχα, αθηναϊκές πηγές χαρακτηρίζουν και τον βιασμό και την αποπλάνηση παιδιών και γυναικών σαν πράξεις ύβρεως, γιατί και οι δύο παραβιάζουν τη σεξουαλική ακεραιότητα της οικογένειας και προσβάλλουν την τιμή της.
Οι σεξουαλικές σχέσεις με παιδιά, ιδιαίτερα αν είναι επί πληρωμή, τα ατιμάζουν και σύμφωνα με το νόμο αυτό, κάθε πράξη που επιφέρει ντροπή και ατίμωση για την ευχαρίστηση του θύτη συνιστά ύβριν. Με δεδομένες τις ισχυρές σεξουαλικές συμπαραδηλώσεις των λέξεων ύβρις και υβρίζω στην καθημερινή γλώσσα, το επιχείρημα του Αισχίνη φαίνεται απόλυτα λογικό, ιδιαίτερα στην περίπτωση των ανηλίκων, η συγκατάθεση των οποίων μοιάζει να μην έχει καμμία σημασία. Εξάλλου, και πέρα από την περίπτωση των παιδιών, πολυάριθμα αποσπάσματα από τους ρήτορες δείχνουν ότι η υποβολή ενός άνδρα σε παθητικό σεξουαλικό ρόλο τον ατιμάζει και έτσι χαρακτηρίζεται ύβρις. Φυσικά, όταν πρόκειται για ενήλικα, η εκούσια συγκατάθεση μπορεί να ακυρώσει την απόδοση ευθυνών στον εραστή. Και πράγματι, άνδρες που δίνουν την συγκατάθεσή τους σε τέτοιες πράξεις χαρακτηρίζονται ως υβρισταί του εαυτού τους λόγω της υποταγής τους, γεγονός που δεν αφήνει χώρο για δίωξη του εραστή.
Αλλά, όταν πρόκειται για ένα αγόρι, η συγκατάθεση αυτή κρίνεται άνευ σημασίας και αποδίδονται ευθύνες στον άνδρα που ατιμάζει το αγόρι, είτε με βιασμό είτε με αποπλάνηση. Όπως και στο σύγχρονο νόμο, για την αποπλάνηση των ανηλίκων, η συγκατάθεση ενός αγοριού κάτω από μια συγκεκριμένη ηλικία δεν αναιρούσε την κατηγορία για ύβριν.
Η περιγραφή αυτή της σεξουαλικής πλευράς της ύβρεως, ενισχύεται και από την περιγραφή από τον Αριστοτέλη των επαίσχυντων πράξεων που ατιμάζουν όποιον τις υποστεί. Ως παράδειγμα μιας τέτοιας συμπεριφοράς αναφέρει το να παρέχει κανείς σεξουαλικές υπηρεσίες με το σώμα του και ρητά αναφέρει ότι μια τέτοια επαίσχυντη πράξη αποτελεί υποταγή στην ύβριν -όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στα Ηθικά Νικομάχεια 1148b 29) Όπως είδαμε, ο Δημοσθένης και ο Λυσίας χαρακτηρίζουν τόσο την αποπλάνηση όσο και τον βιασμό των ελεύθερων γυναικών ύβριν, ενώ ο Αριστοτέλης εφαρμόζει αναμφισβήτητα το ίδιο κριτήριο στα αγόρια, όταν λέει ότι ορισμένους άνδρες τους ευχαριστεί η ομοφυλοφιλική συνουσία, γιατί είχαν υποστεί ύβριν όταν ήταν μικροί. Προφανώς δεν εννοεί ότι απέκτησαν την συνήθεια του παθητικού ρόλου μόνον επειδή έπεσαν θύματα βιασμού. Αντίθετα, εννοεί ότι υπέστησαν ύβριν, επειδή έδωσαν την συγκατάθεσή τους είτε με στόχο το χρηματικό κέρδος είτε από άλλα κίνητρα. Έτσι, αν και η ερωτική πράξη μπορεί να ήταν εκούσια, αυτό δεν την αποχαρακτηρίζει ως ύβριν. Παρόμοια, ο Δημοσθένης στο λόγο του Κατά Ανδροτίωνος (58), εφαρμόζει στους ενήλικες άνδρες τα ίδια ακριβώς κριτήρια με τον Αισχίνη, υποστηρίζοντας ότι ο εκπορνευόμενος άνδρας υφίσταται αναγκαστικά ύβριν. Τέλος ο Ξενοφών λέει στα Απομνημονεύματά του (2.1.30) ότι η χρήση ανδρών στο ρόλο των γυναικών συνιστά ύβριν.
Εν ολίγοις, ο ισχυρισμός του Αισχίνη ότι ο νόμος περί ύβρεως προβλέπει δυνητικά κυρώσεις και για ορισμένες ομοφυλοφιλικές σχέσεις, συμφωνεί με πλήθος άλλες μαρτυρίες. Από την στιγμή που ο νόμος περί ύβρεως, όπως και άλλες αθηναϊκές ποινικές διατάξεις, δεν παρείχαν ένα σαφή ορισμό του αδικήματος, ύβρις ήταν ότι ήταν διατεθειμένη να θεωρήσει ως τέτοια, χωρίς μάλιστα να έχει την βοήθεια της συζήτησης ή της νομικής συμβουλής, η μεγάλη μάζα των ανειδίκευτων δικαστών.
Τελειώνοντας υπενθυμίζω:
Στο γυμνάσιο τα αγόρια δεν έχαιραν της προστασίας της οικογένειάς τους, γι' αυτό και ο νόμος τα προστάτευε στο περιβάλλον αυτό, επιβάλλοντας την θανατική ποινή σε όσους επιχειρούσαν να επωφεληθούν της ευκαιρίας. Θα μπορούσε να υπάρχει ένας τέτοιος νόμος, αν η αθηναϊκή κοινωνία δεν θεωρούσε την παιδεραστική ερωτοτροπία και κατάκτηση προβληματική; Υπήρχε, ολοφάνερα, η αίσθηση ότι οι υιοί των πολιτών έπρεπε να προστατευτούν από το νόμο για να διασφαλιστεί η σεξουαλική τους ακεραιότητα.
Πριν προχωρήσουμε παρά κάτω, στην κοινωνική κριτική, αξίζει τον κόπο να δούμε και τον νόμο περί μοιχείας. Στον λόγο του Λυσία «Υπέρ του Ερατοσθένους φόνου», μαθαίνουμε την νομική αντιμετώπιση της αρχαίας Αθήνας ως προς την μοιχεία.
Ο σύζυγος λοιπόν είχε το δικαίωμα -εφ΄ όσον παρευρίσκονταν και μάρτυρες- να σκοτώσει τον μοιχό που παραβίασε την οικογενειακή του εστία. Όμως δεν είχε κανένα δικαίωμα να πειράξει την γυναίκα του. Θα έπρεπε βέβαια, να την απομάκρυνε από το σπίτι του αλλά δεν μπορούσε να χειροδικήσει εναντίον της. Η δε γυναίκα έχανε το δικαίωμα συμμετοχής της στις τελετές της πόλεως.
Από αυτόν εδώ τον νόμο, καταλαβαίνουμε ακόμα καλύτερα την μεγάλη σημασία που έδιναν οι Έλληνες στην ενασχόληση στα δημόσια πράγματα καθώς επίσης και το πόσο ιερό θεωρούσαν το οικογενειακό άσυλο, το σπίτι δηλαδή. Με αυτήν την έννοια, είναι εύκολο να συνειδητοποιήσουμε το γιατί τιμωρούσαν τόσο αυστηρά την συμβίωση δύο ενήλικων ανδρών. Όχι μόνο εξευτέλιζαν την εικόνα της πόλεως αλλά διέπρατταν ύβριν εις το ιερό χώρο της οικίας, της Εστίας.
Φυσικά, το ίδιο ίσχυε και στην Σπάρτη Ο Ξενοφών αποδίδει στον Λυκούργο σχετικό νόμο, που απαγόρευε αυστηρά την παιδεραστία: «Ει δε τις παιδός σώματος ορεγόμενος φανείη, αίσχιστον τούτο θείς εποίησεν (δηλ ο Λυκούργος) εν Λακεδαίμονι μηδέν ήττον εραστάς παιδικών απέχθεσθαι ή γονείς παίδων απέχονται» (Ξεν. Λακεδαιμόνιων Πολιτεία 11, 13)
Ο Πλούταρχος διασαφηνίζει ότι ο ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων δεν είχε καμμιά σχέση με σωματικές επαφές και ότι εστερείτο τα πολιτικά του δικαιώματα δυνάμει νόμου όποιος επιχειρούσε να ασελγήσει σε βάρος άλλου:
Ανάλογη μαρτυρία σχετικά με το πόσο παρεξηγημένο θέμα ήταν ο ψυχικός δωρικός έρωτας και ότι αυτός δεν περιείχε καμμία σωματική σχέση καταθέτει και ο Μάξιμος Τύριος λέγοντας: «ερά Σπαρτιάτης ανήρ μειρακίου Λακωνικού, αλλ΄ ερά μόνον ως αγάλματος καλού, και ενός πολλοί, και εις πολλών. Η μεν γαρ εξ ύβρεως ηδονή ακοινώνητος προς αλλήλους.»
Τέλος και ο Αιλιανός αναφέρει: «Ο Σπαρτιατικός έρωτας δεν είχε σχέση με αισχρότητες. Εάν ποτέ κάποιος έφηβος τόλμησε να ανεχθεί ασέλγεια σε βάρος του είτε εάν κάποιος έφηβος επιχειρήσει να ασελγήσει σε βάρος άλλου, δεν συνέφερε κανέναν από τους δύο να καταντροπιάσουν τη Σπάρτη. Και σε τέτοια περίπτωση, κρούσματος δηλαδή, ή εξορίστηκαν ή κάτι χειρότερο, έχασαν τη ζωή τους» (Ποικιλ. Ιστορ. 111, 12).
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Πώς αντιμετώπιζε η Ελληνική Κοινωνία την ομοφυλοφιλία; Ας ξεκινήσουμε με έναν άγνωστο μύθο του Αισώπου.
Ο Δίας και η Ντροπή
Ο Δίας πλάθοντας τους ανθρώπους, έβαλε μέσα τους διάφορες ψυχικές αρετές και μόνο την ντροπή λησμόνησε να βάλει. Γι' αυτό μην έχοντας άλλο δρόμο να την τοποθετήσει, την πρόσταξενα μπεί από τον πισινό των ανθρώπων. Εκείνη αρχικά αρνήθηκε και διαμαρτυρήθηκε για την προσβολή. Επειδή, όμως, ο Δίας τη ζόρισε πολύ, είπε: "Ας είναι, θα μπώ, με τον όρο ότι από εκεί δε θα μπεί ο έρωτας. Γιατί, αν τύχει και μπεί, εγώ θα βγώ αμέσως"! Από τότε συμβαίνει όλοι οι ανώμαλοι να είναι αδιάντροποι.
έκδοσις του συνόλου των Μύθων του Αισώπου
του Εμίλ Σαμπρύ, σειρά "Γκιγιώμ Μπιντέ", Παρίσι 1967 , Μετάφρασις, Εγκυκλοπαίδεια "ΓΙΟΒΑΝΗ".
Ο Πλάτων στους «Νόμους», καταδικάζοντας απερίφραστα ως αφύσικο τον σαρκικό έρωτα μεταξύ αρρένων, αναφέρει έναν παλαιό νόμο που απαγόρευε τον σωματικό έρωτα μεταξύ αρρένων, τον οποίο νόμο, πρώτος παραβίασε ο Λάιος με αποτέλεσμα τα γνωστά δεινά του οίκου του. Ο μύθος λοιπόν του Οιδίποδα και η κατάρα που το συνοδεύει, δεν ξεκίνησε ούτε από τον φόνο του Λάιου από τον υιό του αλλά και ούτε από τον ανίερο γάμο του Οιδίποδα με την Ιοκάστη. Αλλά η κατάρα έχει την ρίζα της στην αισχρή πράξη του Λάιου.
Βέβαια, πώς είναι δυνατόν να μην αναφερθούμε και στον μύθο του Γανυμήδη. Και σε αυτήν την περίπτωση όσοι ερμηνεύουν τον μύθο κατά τρόπο διαστροφικό αγνοούν ή δεν μπορούν να κατανοήσουν ή πάλι δεν επιθυμούν να καταλάβουν ότι όπως όλοι οι μύθοι έτσι και αυτός είναι συμβολικός. Θα πρέπει οπωσδήποτε, να γίνει αναφορά στο γεγονός ότι ο μύθος πήρε την τωρινή του μορφή κατά τα παρακμιακά χρόνια δηλαδή περί το 400 προ της απαρχής της χριστιανικής χρονολογήσεως. Όπως μας αναφέρει ο Πλάτων στους «Νόμους», την αρπαγή του Γανυμήδους την γνώριζε ο Όμηρος αλλά πρώτα οι Δωριείς έδωσαν εις αυτόν παιδεραστικόν νόημα. Τι συμβολίζει όμως ο μύθος;
«Γανυμήδα, Γανυμήδης. Ελληνικές χαριτήσιες θεότητες (εκ του γάνυμαι, δηλαδή χαίρω, τέρπομαι και το ρήμα μέδω, δηλαδή άρχω ή προστατεύω), έφοροι της κάθε φυσικής ωραιότητος που μπορεί να στρέφει τους θνητούς στην ενατένιση και συνείδηση της ομορφιάς που έσπειραν στον Κόσμο οι Θεοί. Η πρώτη ετιμάτο στη Σικυώνα και τον Φλιούντα ως Δία ή Γανυμήδα ή Ήβη, με λαμπρό Ναό της στην είσοδο της Ακροπόλεως, ως Θεά "χρυσοστέφανος" προστάτις των δούλων και των ικετών. Προς τιμήν της εωρτάζονταν οι λεγόμενοι "Κισσοτόμοι". Ο δεύτερος, θεότης του λάμπους και της χάρης, μυθολογείται ως ο οινοχόος των Ολυμπίων, και συμβολίζει τον "αθανατισμό" του ανώτερου ανθρώπου μέσω της θεάσεως των Αθανάτων (επί του προκειμένου, του κάλλους του Κόσμου).
Αργότερα, κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους, ετιμήθη και ως το προστατευτικό Genius των πηγών του Νείλου, του γεωγραφικού σημείου δηλαδή από όπου μοιραζόταν η φυσική ωραιότης στην Αίγυπτο. Η απεικόνιση του Γανυμήδου δίπλα σε έναν αετό θεωρείται σύμβολο της κατανικήσεως του Θανάτου.»
Πριν προχωρήσουμε πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ελληνική κοινωνία χώριζε την κοινωνική ζωή σε δύο διαφορετικούς χώρους. Τον ιδιωτικό -που είχε ως φυσικά όρια τα σύνορα του σπιτιού μέχρι την εξώπορτα, και τον Δημόσιο- που είχε τους χώρους της αγοράς, την εκκλησία του δήμου, τα δικαστήρια, τα λουτρά κτλ.
Μια σειρά νομικών κατηγοριών αποδεικνύουν την πολιτιστική σημασία αυτής της διακρίσεως του χώρου. Καταρχήν, ορισμένα εγκλήματα φαίνεται να εντάσσονται στην σοβαρότερη κατηγορία αδικημάτων του αθηναϊκού ποινικού κώδικα, όχι εξαιτίας της βαρύτητας της άμεσης βλάβης που προκαλούν, αλλά γιατί, κατά κανόνα, λαμβάνουν χώρα σε δημόσιους χώρους και έτσι απειλούν την κοινωνική τάξη (πρόκειται για το νόμο που τιμωρεί τους κακούργους.) Για τον λόγο αυτό, η κλοπή για παράδειγμα ενδυμάτων σε δημόσιο χώρο (συνήθως στα λουτρά, η λωποδυσία, τιμωρείται πολύ αυστηρότερα από μια συνηθισμένη κλοπή. Συγκεκριμένα, τιμωρείται με θάνατο διότι αποτελεί βεβαρημένη περίπτωση. Είναι επιδεικτική κλοπή και αποτελεί κατά συνέπεια σοβαρή απειλή για την κοινωνική τάξη.
Μεγαλύτερη σημασία όμως έχει η νομική κατηγορία του αποκλεισμού από τους δημοσίους χώρους. Στην Αθήνα, μεγάλη ποικιλία αδικημάτων επέφερε, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, κάποια απώλεια πολιτικών δικαιωμάτων (ατιμία: κυριολεκτικά, το να είναι κανείς χωρίς τιμή) Στην Αθήνα λοιπόν, ο αποκλεισμός είτε από τον νόμο είτε από την κοινή γνώμη, από το δημόσιο χώρο, όπου συναθροίζονται οι άνδρες, καθιστά αδύνατη τη διατήρηση της θέσης κάποιου στην κοινότητα και τον οδηγεί στην ατίμωση. Οι άνδρες οφείλουν να συχνάζουν στους καταλλήλους δημοσίους χώρους για να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την υπόληψή τους. Έτσι, οι Αθηναίοι που έχουν εξασκήσει πορνεία δεν μπορούν να πάρουν το λόγο στην Εκκλησία του Δήμου ή να μπουν στους ναούς. Οι κατηγορούμενοι ή καταδικασθέντες για ανθρωποκτονία αποκλείονται από την αγορά, τους ναούς και άλλους δημόσιους χώρους, όπως μας πληροφορεί ο Αντιφών (5.9, 6.4-5, 35-6). Παρόμοια, ο Ανδοκίδης αναφέρει ένα ψήφισμα που απαγορεύει την είσοδο στους ναούς και την αγορά σε όσους είχαν καταδικαστεί για ασέβεια (1.71-2) Ένας άλλος νόμος απέκλειε τις μοιχαλίδες από τους ναούς και τις θρησκευτικές γιορτές - όπως αναφέρει ο Δημοσθένης (59.85-7) από τους δημοσίους χώρους που αντιστοιχούν στις γυναίκες. Τέλος, ο Λυκούργος εκφράζει το κοινό ηθικό αίσθημα που υποκρύπτουν τέτοιες διατάξεις, όταν λέει πως είναι ντροπή να επιτρέπεται σ' έναν αχρείο σαν τον Λεωκράτη η είσοδος στην αγορά ή η συμμετοχή σε δημόσιες γιορτές (1.5-7, 142) ( ο Λεωκράτης κατηγορήθηκε για προδοσία)
Ο δε Δημοσθένης, απαντώντας σε κατηγορίες για την προσωπική του ζωή, υπενθυμίζει στους δικαστές πως έζησε όλη του την ζωή ανάμεσά τους και τους ζητά να τον κρίνουν σύμφωνα με τη φήμη του και την κοινή γνώμη για την ιδιωτική του ζωή. Σύμφωνα με τέτοιες εκτιμήσεις, μόνο ανέντιμοι άνδρες επιθυμούν να κρύψουν τις κακές τους πράξεις και την ντροπή τους και για την απόκρυψη αυτή χρησιμοποιούν την μυστικότητα και το ψέμα. Γι' αυτό λέει ο Ξενοφών στο «Συμπόσιο» ότι οι άνδρες προσπαθούν να κρατήσουν κρυφούς τους παράνομους ομοφυλοφιλικούς δεσμούς τους, ενώ η αγνή, έντιμη αγάπη είναι δημόσια και όχι κρυφή. Πολλοί γνωρίζουν γι' αυτήν, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειάς του αγοριού.
Ένα ακόμα, παρόμοιο περιστατικό έχουμε από τον Ξενοφώντα.
Ο Ξενοφώντας λοιπόν, διηγούμενος τη ζωή του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου δίνει ένα εύγλωττο παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η υπόληψη και η τιμή εξαρτώνται από τέτοια συμπεράσματα με βάση την δημόσια συμπεριφορά. Ο Αγησίλαος, λέει, διέμενε πάντοτε σε δημόσιους χώρους, σε ναούς για παράδειγμα, ώστε κανείς να μην μπορεί να τον συκοφαντήση ότι είχε τάχα ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Κανείς, ισχυρίζεται ο Ξενοφών, δεν θα πίστευε παρόμοιες ιστορίες για τον Αγησίλαο, αφού όλοι ήξεραν ότι περνούσε το χρόνο του σε μέρη όπου αυτή η κρυφή συμπεριφορά ήταν αδύνατη. Αντίθετα, θα πληγεί η υπόληψη ενός αγοριού που το βλέπουν μόνο του με έναν άνδρα τη νύχτα ή σε μια απόμερη τοποθεσία.
Βλέπουμε λοιπόν τον αυστηρό έλεγχο της κοινωνίας. Αν όμως η τιμή κερδίζεται δημοσίως, μπορεί να χαθεί στην ιδιωτική ζωή. Ένας άνδρας που δεν μπορεί να προστατεύει την ιδιωτική του ζωή, ντροπιάζεται. Έτσι η διάρρηξη στο σπίτι με βία ή κρυφά, ιδιαίτερα αν παρίστανται οι ελεύθερες γυναίκες του σπιτιού, συνιστά -κατά τον Λυσία και κατά τον Δημοσθένη- ύβρι, μέγα αδίκημα.
Μπροστά σε μια τέτοια προσβολή, ο μόνος τρόπος να επανακτήσει κανείς την πληγωμένη τιμή του είναι η εκδίκηση - όπως αναφέρει ο Λυσίας. Αλλά αυτό προκαλεί σοβαρούς κινδύνους για την δημόσια τάξη. Για τον λόγο αυτό ο Ισοκράτης ταξινομεί την ύβρι στα ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος σχολιάζοντας ότι από πράξεις ύβρεως γεννιούνται διαμάχες, θάνατοι, εξορίες και ακόμη μεγαλύτερες δυστυχίες. Η ύβρις, καταλήγει, έχει καταστρέψει πολλά σπιτικά και έχει αφανίσει πολλές πόλεις. (Κατά Λοχία) Για τον λόγο αυτόν, λέει ο Δημοσθένης, όλοι οι πολίτες μπορούν να κάνουν αγωγή για μια πράξη ύβρεως ακόμα και αν το θύμα είναι δούλος.
Όπως λέει ο Αριστοτέλης στο έργο του «Ρητορική», η ύβρις απέναντι στις γυναίκες της οικογένειας ή τους υιούς της είναι αδικήματα που ένας άνδρας θα ντρεπόταν να δημοσιοποιήσει. (1373α) Αυτό σημαίνει πως οι πτυχές της ιδιωτικής ζωής που επιφέρουν ντροπή πρέπει πάση θυσία να προφυλαχθούν από το κουτσομπολιό και τη συκοφάντηση - όπως υποστηρίζει ο Λυσίας. Συνεπώς το σπίτι θεωρείται ότι προστατεύει την ιδιωτική σφαίρα, άρα και την σεξουαλική αγνότητα και υπόληψη των γυναικών, από τις οποίες η τιμή του σπιτιού σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται. Η κοινή γνώμη επικυρώνει την προστασία αυτή, αφού η υπόληψη και η ντροπή απαιτούν εκδίκηση για την ηθική βλάβη που προκλήθηκε στην αδελφή, στα παιδιά ή στη σύζυγο κάποιου - όπως υποστηρίζει ο Δημοσθένης (59.12) αλλά και ο Υπερείδης στο έργο του «Λυκόφρων». Ο νόμος ενισχύει και αυτός την προστασία αυτή, επιτρέποντας τον φόνο του μοιχού ή του ληστή, χωρίς επιπλοκές αν γίνει σύλληψή τους μέσα στο σπίτι, καθώς και εντάσσοντας τα αδικήματα κατά της αυτονομίας και της τιμής του ατόμου στα μείζονα δημόσια αδικήματα - όπως μας πληροφορεί ο Λυσίας (10.89-9) ότι ο Αθηναϊκός νόμος θεωρούσε την ύβρι μείζον αδίκημα.
Έχοντας όλα αυτά υπ' όψη καταλαβαίνουμε το τι εννοούσε ο Αισχίνης όταν ανέφερε πως ορισμένες ομοφυλοφιλικές δραστηριότητες φαίνεται πως απαιτούσαν την μυστικότητα ενός προφυλαγμένου ή έστω απόμερου χώρου έξω από το σπίτι. Ήταν δύσκολο όπως είπαμε να κρύψει κανείς ατιμωτικές δραστηριότητες από τους γείτονές του.
Σε έναν λόγο του, ο Αισχίνης διαπιστώνει ομοφυλοφιλική συμπεριφορά ενός νεαρού, από το γεγονός ότι θεάθηκε να μπαίνει σε σπίτια αγνώστων ή να είναι μόνος του με μεγαλύτερους άνδρες σε παράμερα σημεία την νύχτα.
Ας αναφερθούμε τώρα και σε μιαν άλλη πτυχή του θέματος, στην θέση της γυναίκας..
Συχνά οι υποστηρικτές της απόψεως ότι οι ΄Έλληνες επικροτούσαν την ομοφυλοφιλική συμπεριφορά , επιχειρηματολογούν υποστηρίζοντας πως η θέση της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία ήταν τέτοια που ήταν επόμενο οι άνδρες να μην τις αντιμετωπίζουνε παρά ως μέσω αναπαραγωγής. Μια προσεκτική μελέτη όμως της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας, δείχνει το ακριβώς αντίθετο.
Καταρχήν, οι Ελληνίδες εργάζονταν. Έχουμε αναφορές από τον Αριστοφάνη, Δημοσθένη αλλά και άλλους πολλούς συγγραφείς, ότι γυναίκες εργάζονταν στα χωράφια, ήσαν πωλήτριες, μαμές, είχαν πανδοχεία κτλ. Σε έναν λόγο του Δημοσθένη, ένας άνδρας καταθέτει ότι η μητέρα του εργαζόταν ως νοσοκόμα.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι αθηναίες ιέρειες ήσαν δημόσιοι άρχοντες και υπόκεινταν στις ίδιες ελεγκτικές διαδικασίες με τους άνδρες αξιωματούχους. Στην αθηναϊκή κοινωνία, η θρησκεία καταλάμβανε σημαντικό χώρο στη ζωή της πόλεως και στην θρησκεία οι γυναίκες έπαιζαν καθοριστικό ρόλο. Συμμετείχαν σε νεκρικές πομπές, πήγαιναν στα δημόσια λουτρά, παρακολουθούσαν τους δημόσιους επιταφίους λόγους ενώ σύζυγοι, πατέρες και υιοί τις έφερναν στα δικαστήρια για να προκαλέσουν την συμπάθεια των δικαστών,
Ας μην ξεχνάμε ότι στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα, ο λόγος του Σωκράτη είναι ουσιαστικά η ανάγνωση του λόγου της Διοτίμας. Είναι λοιπόν δυνατόν να θεωρούνταν οι γυναίκες «κατώτερα όντα» και να τοποθετεί ο Πλάτων στο έργο του μια γυναίκα να «ανοίγει» τα μάτια του μεγάλου δασκάλου του;
Μάλιστα ο Αριστοτέλης προχωρεί ακόμα παραπέρα και ασκώντας κριτική στην αθηναϊκή κοινωνία την κατηγορεί γιατί η υπόληψη των ανδρών της εξαρτάται από το κουτσομπολιό των γυναικών. Οι γυναίκες ισχυρίζεται, κυβερνούν στο σπίτι και μεταφέρουν έξω από αυτό πληροφορίες για τους άνδρες (Πολιτεία)
Δεν είναι δυνατόν λοιπόν, όταν οι γυναίκες κατείχαν τέτοια κοινωνική θέση να θεωρούνταν υποδεέστερα όντα. Και ενώ διάφοροι ερευνητές προσπαθούν να μας βεβαιώσουν ότι στην Αθήνα η φιλία και η ρομαντική αγάπη διαπιστώνεται μόνο στις σχέσεις μεταξύ ανδρών ή ότι οι Αθηναίοι άνδρες ουσιαστικά αδιαφορούσαν κυριολεκτικά γα την σεξουαλική ηδονή στο γάμο (Humphreys, Keuls), δεν έχουμε παρά να ανατρέξουμε σε πλήθος μαρτυριών από τους Αριστοτέλη, Ξενοφώντα, Ισοκράτη, Ευριπίδη, Αριστοφάνη, Λυσία καθώς και σε αγγειογραφίες που κάνουν σαφές ότι πολλοί -τουλάχιστον- άνδρες αγαπούσαν με πάθος τις γυναίκες τους και ήταν βαθύτατα συναισθηματικά και ερωτικά συνδεδεμένοι με τις συζύγους των.
Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του, θεωρεί αυτονόητη την σημασία της συζυγικής σεξουαλικότητας όπως και ο Ξενοφών στο έργο του «Οικονομικός» Εξάλλου βλέπουμε την ισχυρή συζυγική σεξουαλικότητα και σε διάφορα έργα, με κυρίαρχο ίσως την Λυσιστράτη του Αριστοφάνους.
Επίσης στο έργο του «Ηθικά Νικομάχεια» ο Αριστοτέλης περιγράφει το γάμο ως μια ένωση που βασίζεται στην φυσική φιλία ανάμεσα στο ζεύγος. Ενώ τα άλλα ζώα ζευγαρώνουν για να αναπαράγουν το είδος τους, στα ανθρώπινα ζευγάρια αναπτύσσονται διαφορετικοί και βαθύτεροι δεσμοί.
Έτσι λοιπόν, όπως διαπιστώνεται, η θέση της γυναίκας ήταν ιδιαίτερη και κοινωνία στο σύνολό της, τόσο οι απλοί πολίτες όσο και οι δάσκαλοι - φιλόσοφοι, τιμούσαν και υμνούσαν το θεσμό του γάμου.
Κλείνοντας αυτό το κεφάλαιο να επιστρέψουμε στον Αριστοτέλη ο οποίος αναλύοντας τον γάμο στα «Ηθικά Νικομάχεια» γράφει ότι η φιλία ανάμεσα στον άνδρα και στην γυναίκα του είναι κατά φύσιν, γιατί ο άνθρωπος είναι από την φύση του ον που ζευγαρώνει περισσότερο και από όσο είναι πολιτικό ον. Αλλά ζευγαρώνει όχι όπως τα ζώα μόνο για να δημιουργήσει απογόνους αλλά επίσης τακτοποιώντας τη ζωή του με βάση αυτό το ζευγάρωμα. Κατά συνέπεια, όπως αναφέρει στα Πολιτικά του, είναι φυσική αναγκαιότητα να ζουν μαζί ένας άνδρας και μία γυναίκα.
Στον αντίποδα βεβαίως βρίσκεται η σεξουαλική σχέση άνδρα με άλλον άνδρα.. Το σύνολο των φιλοσόφων καταδικάζει την ομοφυλοφιλική σχέση ενώ συγχρόνως διαχωρίζει την παθητική από την ενεργητική στάση.
Συγκεκριμένα ο Ξενοφώντας αναφέρεται στην υβριστική πρακτική της χρήσεως ανδρών ως γυναικών. Ο Πλάτων στους «Νόμους» ισχυρίζεται ότι τον άνδρα που υιοθετεί παθητικό ρόλο στην ομοφυλοφιλική συνουσία τον ψέγουν ως μιμητή των γυναικών, μια κατάσταση που είναι παρά φύσιν. Ο Αριστοτέλης στην «Ρητορική» χαρακτηρίζει παρόμοια υποταγή ατιμωτική, επαίσχυντη και μη αρμόζουσα σε έναν άνδρα. Ο Αισχίνης σε ένα σημείο του λόγου του, κατηγορεί τον Τίμαρχο ότι μετέτρεψε τον εαυτό του σε γυναίκα.. Σε ένα απόσπασμά του, ο Υπερείδης γράφει πως η φύση θα εκπλησσόταν αν έβλεπε έναν άνδρα να κακομεταχειρίζεται το σώμα του λειτουργώντας ως γυναίκα. Στους «Νόμους», ο Πλάτων ισχυρίζεται πως είναι φυσικό για ένα αρσενικό να ζευγαρώνει με ένα θηλυκό και εξίσου φυσικό να μην στρέφεται το αρσενικό ζώο σε άλλο αρσενικό. Έτσι είναι αφύσικο να μην ακολουθούν οι άνδρες το παράδειγμα της Φύσεως.
Στο «Περί ζώων γεννήσεως» ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι από άποψη φυσιολογίας, ο ανίκανος άνδρας προσομοιάζει με γυναίκα γιατί δεν έχει την ικανότητα παραγωγής σπέρματος. Από την άποψη της σεξουαλικής συμπεριφοράς, ο άνδρας που υιοθετεί έναν υποτακτικό ρόλο δεν είναι άνδρας, είναι θηλυπρεπής και κατά συνέπεια ατιμάζει και ντροπιάζει τον εαυτό του.
Πρέπει, τέλος, να αναφέρουμε ότι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις υπήρξαν συνηθισμένα αντικείμενα χλευασμού της αριστοφανικής σάτιρας. Στο έργο του «Νεφέλες», ο Αριστοφάνης αποκαλεί τους ομοφυλόφιλους «ευρύπρωκτους» και σε αυτούς έριχνε την ευθύνη της κατάντιας της τότε αθηναϊκής κοινωνίας. Μάλιστα ήταν τέτοια η ντροπή και η ξεφτίλα που δεν διστάζει ο Στρεψιάδης -στο ίδιο έργο- να μαλώσει με τον υιό του αποκαλώντας τον «λακκόπρωκτε» ή σύμφωνα με την σημερινή του απόδοση «πηγαδόκωλε».
Συμπερασματικά.
Ο θεσμός της οικογένειας και ο θεσμός του γάμου θεωρούνται ιεροί. Η γυναίκα κατείχε ιδιαίτερη θέση στην ελληνική κοινωνία και η ομοφυλοφιλία ήταν μεγάλη ντροπή και ύβρις. Και όσοι ήσαν ομοφυλόφιλοι ήταν υποχρεωμένοι να κρύβονται στα σκοτάδια.
Περί Πλατωνικού Έρωτος
Στο τρίτο σκέλος αυτής της εργασίας θα ασχοληθούμε με τον αποκαλούμενο «πλατωνικό έρωτα».
Όπως διατυπώθηκε, το έργο του μεγάλου φιλοσόφου «Συμπόσιον» αποτελεί την ρίζα όλου του κακού. Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι δεν χωρά καμμία αμφιβολία πως το «Συμπόσιον» αποτελεί ύμνο προς την ομοφυλοφιλία αλλά και στην παιδεραστία. Ακόμα και ο Συκουτρής, παρ' όλο τον μέγα σεβασμό που δείχνει προς την Ελληνική Φιλοσοφία, καταλήγει στο να δέχεται ως δεδομένη την νομιμοποίηση αλλά και εφαρμογή της παιδεραστίας στην αρχαία Ελλάδα.
Ήταν λοιπόν αναγκαίο να γίνει αναφορά τόσο στην νομοθεσία όσο και στην εν γένει κοινωνική συμπεριφορά και άποψη για την ομοφυλοφιλία, για να είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε σωστά το έργο του Πλάτωνα. Έχοντας λοιπόν υπ' όψη όσα έχουν ειπωθεί και έχοντας πάντα κατά νου τους «Νόμους» του Πλάτωνα, μπορούμε πλέον με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε την θέση ότι ο καταλογισμός στους Έλληνες για εξάσκηση της πράξεως της παιδεραστίας αλλά και της απροκάλυπτης ομοφυλοφιλίας, είναι πέρα ως πέρα εσφαλμένος, στερείται οποιαδήποτε νομικής αλλά και λογικής βάσεως και θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι τέτοιες κατηγορίες πηγάζουν εκ του πονηρού.
Πριν συνεχίσουμε, να πούμε και λίγα λόγια για το συμπόσιο. Γράφτηκε, μάλλον, το έτος 385 πριν την απαρχή της χριστιανικής χρονολογήσεως, όταν οι Σπαρτιάτες κατέλυσαν τα τείχη της Μαντινείας, της πόλεως εκείνης η οποία υπό την επιρροή του Αργους ή των Αθηνών, πρωτοστατούσε πάντοτε στην αντιλακωνική πολιτική στην Αρκαδία. Τι ήσαν όμως τα συμπόσια;
Όπως μας πληροφορεί ο Συκουτρής, « ..τα συμπόσια εις τας αρχαίας πόλεις είχαν αναπτυχθεί εις ωργανωμένον και χαρακτηριστικόν κοινωνικόν θεσμόν με κανονισμούς και εθιμοτυπίαν καθωρισμένην,.. ήσαν τα κέντρα ανταλλαγής ιδεών και πνευματικών ζυμώσεων..»
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα απόσπασμα από τους «Νόμους», όπου ο Πλάτων δίδει μεγάλη παιδαγωγική σημασία στα συμπόσια και για αυτό (Νόμοι, 640, κεξ: «..προβαίνει εις διαγραφήν κανονισμών, οι οποίοι θα πρέπει να ρυθμίζουν τας συγκεντρώσεως αυτάς, ώστε ν' αποδώσουν ό,τι θα ημπορούσαν δια την καλλιέργειαν του νου και της ψυχής των μετεχόντων..»
Έχοντας υπ' όψη όλα τα παραπάνω, είναι να απορεί κανείς πώς είναι δυνατόν να ερμηνεύσει κανείς τον όρο «έρωτα» -όπως αναφέρεται στο «Συμπόσιο»- ως όρο καθαρά σεξουαλικό ή και σεξουαλικό; Σε συγκεντρώσεις που κύριο στόχο έχουν την πνευματική ανύψωση του ανθρώπου, είναι ποτέ δυνατόν να εφαρμόζονται πρακτικές και να υιοθετούνται κοινωνικές συμπεριφορές που ήταν κατακριτέες από όλους; Ιδίως δε, όταν ο Πλάτων ο ίδιος ρητά, τις καταδικάζει σε άλλο έργο του;
Γεννάται λοιπόν το εύλογο ερώτημα, πώς είναι δυνατόν να γίνονται τέτοια λάθη και τέτοιες παρερμηνείες από ερμηνευτές, θαυμαστές μάλιστα των Ελλήνων, όπως στην περίπτωση του Συκουτρή; Η εξήγηση που μπορεί να δώσει κανείς είναι πως ακόμα και χαρισματικά πνεύματα όπως ο Συκουτρής, είχαν εγκλωβιστεί στα όρια που είχαν θέσει οι παραλλαγμένες έννοιες κοινών -με την αρχαιότητα- λέξεων. Βεβαίως ο Συκουτρής προσπαθεί με περίσσεια αγάπη είναι αλήθεια, να δικαιολογήσει αυτό το ανύπαρκτο ατόπημα των Ελλήνων. Όμως, όταν άνθρωποι σαν τον Συκουτρή παρερμηνεύουν την λέξη «έρωτα», την λέξη «εραστής», την λέξη «ερωμένος», τότε τι να περιμένουμε από τους ξένους μελετητές και τους κατ' εξοχήν ανθέλληνες;
Και η έκπληξή μας, μαζί με την απογοήτευση, μεγαλώνει, όταν στην εισαγωγή του ο Συκουτρής αναφέρει: « ..Η μακρά αυτή ανάλυσις, μας εξηγεί διατί ένας αρχαίος έφηβος εζητούσεν έξω από την οικογένειάν του - με την συγκατάθεσιν πάντοτε σχεδόν των γονέων του - το πρόσωπο το οποίον θα τον εισήγεν εις την ζωή, από τον οποίον περίμενε βελτίων γενέσθαι. Ο δεσμός μεταξύ των δύο, ήτο φιλίας δεσμός, μιας φιλίας η οποία επρόκειτο.. να διατηρηθή εφ' όρου ζωής»
Ας σταθούμε λοιπόν σε αυτήν την αποκαλυπτική αναφορά. Ο έφηβος παίρνει την συγκατάθεση των γονέων του για να ακολουθήσει τον δάσκαλόν του - τον «εραστήν» του - που ο μεταξύ τους δεσμός ήταν δεσμός φιλίας, με διάρκεια όλη του την ζωή. Μάλιστα.. Αν υπήρχε έστω μια περίπτωση να συνέβαινε κάποια σεξουαλική επαφή μεταξύ δασκάλου και μαθητού - μεταξύ δηλαδή εραστή και ερωμένου - τότε πώς θα ήταν δυνατόν οι γονείς να έδιναν την συγκατάθεσή τους, όταν - όπως είδαμε προηγουμένως - θα βρίσκονταν κατηγορούμενοι ως προαγωγοί, ως υπεύθυνοι ύβρεως και συγκεκριμένα ο πατέρας θα χαρακτηρίζονταν «άτιμος» γιατί θα έχανε η οικογένειά του, την τιμή της; Δίνοντας σεξουαλική διάσταση στην σχέση δασκάλου - μαθητή (εραστή - ερωμένου) πέφτουμε σε τρομακτικές αντιφάσεις. Αντιφάσεις που γίνονται - αν είναι δυνατόν - ακόμα πιο έντονες όταν έχουμε να κάνουμε με μια κοινωνία που όλα έπρεπε να ήσαν κρυστάλλινα και ξεκάθαρα.
Τότε ποια εξήγηση μπορούμε να δώσουμε στην επιμονή του Πλάτωνα σε αυτήν την σχέση που την συναντάμε μόνο σε μια συγκεκριμένη περίοδο;
Για να καταλάβουμε τον λόγο που στο «Συμπόσιο» εξιδανικεύεται η μαθητεία δίπλα σε έναν δάσκαλο και όχι η απλή φοίτηση σε κάποιο σχολείο, θα πρέπει να μεταφερθούμε νοερά στην εποχή του Σωκράτη και του Πλάτωνα, και να ανατρέξουμε στις περιγραφές εκείνες της κοινωνίας από τους τότε συγγραφείς. Ο Αριστοφάνης σε όλα του τα έργα, κάνει λόγο για ηθική κατάπτωση και για παρακμή. Ο Σωκράτης και ο Πλάτων επαινούν και υμνούν την Σπαρτιατική κοινωνία. Η δε περιγραφή της τέλειας κοινωνίας, τόσο από τον Πλάτωνα όσο και από τον Αριστοτέλη, συγκλίνει πάρα πολύ προς τον Σπαρτιατικό τύπο διακυβέρνησης.
Γιατί όμως όλοι οι φιλόσοφοι και γενικά οι σοφοί εκείνης της εποχής κάνουν λόγο για παρακμή; Η Αθηναϊκή κοινωνία μετά από τις λαμπρές νίκες της είχε γίνει αλαζονική, μαλθακή, τα ήθη είχαν ξεπέσει γιατί οι Αθηναίοι φαντάζονταν τους εαυτούς τους ημίθεους και μάλιστα εμφανίζονται διάφορες τάσεις που αμφισβητούσαν και τα θεία.
Ο Πλάτων λοιπόν, βλέπει σαν την μόνη λύση, την σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων, το μπόλιασμά τους με αξίες που είτε χάνονταν είτε είχαν χαθεί, έτσι ώστε όταν οι νέοι αυτοί γίνουν ενεργοί πολίτες να είχαν εκείνα τα πνευματικά αλλά και ψυχικά εφόδια να αντιστρέψουν την ολέθρια πορεία της κοινωνίας. Αυτό όμως δεν μπορούσε να επιτευχθεί μέσω του καθιερωμένου σχολείου όπου είχαν διεισδύσει σοφιστές. (Την δε απέχθειά του προς αυτούς την εκφράζει ο Πλάτων στο έργο «Φαίδρος») Έπρεπε ο σοφός, ο σωστός δάσκαλος να πάρει κοντά του τον μαθητή και να του δείξει - με την δική του ζωή - τον ιδανικό τρόπο ζωής, σύμφωνα με ηθικές αξίες. Έτσι προχωρούσε ένα βήμα παραπέρα η σχέση δασκάλου - μαθητή και γίνονταν σχέση εραστή - ερωμένου. Αλλά όχι με την σεξουαλική έννοια. Με τον όρο εραστή, δεν εννοείται ο εραστής του σώματος, και μάλιστα του ανδρικού - πράγμα, όπως είδαμε, ιδιαίτερο απεχθές - αλλά του εραστή της Αληθείας, της Ορθής συμπεριφοράς, αυτής με που συμφωνεί με τις αιώνιες ηθικές αξίες. Πλάι σε αυτόν, ο μαθητής θα γίνει και αυτός με την σειρά του ερωμένος της Αλήθειας.
Του εφήβου τα αισθήματα προς τον «εραστήν» - δάσκαλον δεν είναι βέβαια έρως - όπως εννοείται σήμερα - αυτός εξάλλου φυσικώς, ηθικώς αλλά και νομικώς αποκλειόταν. Ο έρως αυτός ήταν αισθήματα βαθύτατης φιλίας και σεβασμού. Στα μάτια του εφήβου, ο δάσκαλος - εραστής φάνταζε ως η ενσάρκωσης του ιδανικού, ως το ιδεώδες πρόσωπο, προς το οποίο απέβλεπε, κατά το οποίον θα διέπλαττε την προσωπικότητά του.
Χαρακτηριστικό είναι το τμήμα του λόγου του Παυσανία, όπου πιστοποιεί την ύπαρξη δύο μορφών Αφροδίτης. Της Ουρανίας και της Πανδήμου για να στηρίξει σε αυτήν την διάκριση των δύο Ερώτων, του Ουρανίου και του Πανδήμου.
Ο Πάνδημος έρωτας είναι ο έρωτας που νιώθει όλος ο κόσμος, είναι ο έρωτας προς μια γυναίκα. Ο Ουράνιος όμως είναι ο πνευματικός έρωτας, εκείνος που θα ανυψώσει πνευματικά τον άνθρωπο.
Μάλιστα, ο Παυσανίας αναφέρει για τους εραστές εκείνους που ακολουθούν και εφαρμόζουν τον Πάνδημο Έρωτα στις σχέσεις τους με τους μαθητές τους ότι:
« ..έπρεπεν όμως και εις τους χυδαίους αυτούς εραστάς να επιβάλλωμεν δια της βίας τοιαύτην διαγωγήν, όπως και με τας γυναίκας, τας ελευθέρας τους εξαναγκάζομεν, όσον μας είναι δυνατόν, να μην συνάπτουν ερωτικά σχέσεις. Διότι αυτοί είναι που έχουν προκαλέσει δυσφήμησιν..»
Για αυτό και συνεχίζοντας λέει ο Παυσανίας:
«..Αφ' ετέρου όμως όταν οι πατέρες προσλαμβάνουν εις εποπτείαν των αγαπητικών παιδαγωγούς και δεν τους επιτρέπουν να έρχωνται εις ομιλίας με τους εραστάς των και αυτάς τας οδηγίας δίδουν εις τον παιδαγωγόν..»
Μήπως διακρίνει κανείς, σε κάποιο σημείο του παραπάνω αποσπάσματος νύξη για παρά - φύσιν σεξουαλική σχέση; Παρ' όλα αυτά αναφέρεται ρητώς η λέξη «αγαπητικών» όπου εννοούνται οι υιοί των πατεράδων, οι μαθητές δηλαδή και η λέξη «εραστάς» με την οποία εννοούνται οι δάσκαλοι. Αλλά για τον φόβο άνομων σχέσεων, ο πατέρας όριζε επιτηρητή που τον ονομάζει παιδαγωγόν.
Μια άλλη μαρτυρία που ενισχύει την θέση του Πλάτωνα και του Σωκράτη για την αλλαγή που θα μπορούσε να επιφέρει στην κοινωνία η σχέση δασκάλου - μαθητή (εραστή - ερωμένου) αποτελεί και η απαγόρευση τέτοιων σχέσεων στην Ιωνία. Μια απαγόρευση που δεν έπαιρνε αφορμή από τις τυχόν σαρκικές παρεκτροπές αλλά από την πολιτική σκοπιμότητα των αρχόντων, οι οποίοι επέβαλλαν ως ηθικήν αντίληψη - ό,τι κυρίως τα συμφέροντά τους εξυπηρετούσε. Γιατί ο έρως, όπως ο αθλητισμός και η φιλοσοφία, δημιουργούν μεταξύ των προσώπων δεσμούς δυνατούς, επικίνδυνους για τους κυβερνήτες. Η σχέση δασκάλου - μαθητή αποτελεί την ακρόπολη - όπως αποκαλείται στο «Συμπόσιο» της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας που είναι ασύμφορα σε τυραννικά καθεστώτα.
Έτσι λοιπόν γίνεται ξεκάθαρο το τι ακριβώς εννοούσε ο Πλάτων με τους όρους «έρως», «εραστής», «ερωμένος».
Επίσης, είναι ενδεικτικό, πως όταν ομιλεί ο Αριστοτέλης στο «Συμπόσιο», για να δικαιολογήσει ομοφυλοφιλικές συμπεριφορές, δημιουργεί έναν μύθο για περίεργα πλασμένα ανθρώπους. Και αυτό βέβαια είναι λογικό γιατί εφ' όσον μια τέτοια συμπεριφορά βρίσκει την αφετηρία της στο παράλογο (και στο φανταστικό άρα και μη υπαρκτό, οπότε και μη-φυσικό) άρα και η ίδια η συμπεριφορά είναι παράλογη και μη φυσική.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο - που ήδη έχει σχολιαστεί όταν αναφέρθηκε η θέση της γυναίκας - αποτελεί η επιλογή του Πλάτωνα να μας πληροφορήσει μια γυναίκα για την ουσία του έρωτα. Μια γυναίκα, που από την φύση της είναι ξένη προς την παιδεραστία. Αυτό και μόνο το γεγονός θα έπρεπε να προβληματίσει σοβαρά όλους τους μελετητές. Πώς είναι δυνατόν, από την μία να υποστηρίζεται ότι ο Πλάτων ενθαρρύνει και αποδέχεται την παιδεραστία και από τη άλλη να τοποθετεί ως υποστηρικτή του έρωτος μια γυναίκα; Και μάλιστα αν λάβουμε σοβαρά τις αναφορές του Πλάτωνα για τις γυναίκες στον Τίμαιο αλλά και σε άλλα αποσπάσματα του Συμποσίου, η απλή και μόνο αναφορά της Διοτίμας ως σημαντικό πρόσωπο, που διδάσκει τον Σωκράτη θα έπρεπε να αρκούσε για να υποβαθμιστεί αν όχι, να εξευτελιστεί το όλο έργο.
Μπορούμε λοιπόν εδώ, να σημειώσουμε τις ξένες επεμβάσεις που έχουν γίνει στο έργο του Πλάτωνα αλλά συγχρόνως και την πλήρη κατάρρευση της δήθεν παιδεραστίας που τάχα χαρακτηρίζει το πλατωνικό έργο.
Αλλο σημαντικό σημείο του Συμποσίου που δεν έχει μελετηθεί όσο έπρεπε. Έχει επικρατήσει η εσφαλμένη εντύπωση ότι ο Σωκράτης είχε εραστή (με την ομοφυλοφιλική έννοια) τον Αλκιβιάδη. Αν όμως ίσχυε κάτι τέτοιο σίγουρα θα υπήρχαν και αλλού αναφορές, είτε στο κατηγορητήριο εναντίον του - όπως στην περίπτωση του Τιμάρχου από τον Αισχίνη - είτε σε αναφορές από άλλους συγγραφείς. Αλλά ούτε ο Ξενοφών ούτε ο Αντισθένης αλλά ούτε και αυτός ο Αισχίνης κάνουν τέτοια νύξη.
Στο περίφημο εδάφιο, ο Αλκιβιάδης εκμυστηρεύεται στους συμμετέχοντες του συμποσίου ότι προσπάθησε να πλησιάσει σωματικά τον Σωκράτη αλλά ο Σωκράτης τον ειρωνεύτηκε - και ενώ συνεχώς τον εκθειάζει για την ομορφιά του - και με την συμπεριφορά του ο Σωκράτης, έδειξε στον Αλκιβιάδη το πώς παρεξήγησε την σχέση εραστή - ερωμένου, δασκάλου - μαθητή. Αλλά αλήθεια, θα μπορούσε ποτέ ο νομοταγής, όσο κανείς άλλος Σωκράτης, να παραβίαζε ποτέ τέτοιον ηθικό αλλά και γραπτό νόμο; Φυσικά θα πρέπει να τονισθεί ότι η αποκάλυψη αυτή, της έκφυλης τάσης του Αλκιβιάδη, δεν ήταν παρά προοίμιο για την μελλοντική του πορεία.
Επιστρέφοντας στην επιμονή του Πλάτωνα στη δημιουργία σχέσεων ζωής δασκάλου - μαθητού, μπορούμε να νιώσουμε την πίστη του ότι δια μέσου αυτής της σχέσεως θα μπορούσε να δημιουργήσει πραγματικούς πολίτες, άξιους για μια πραγματική δημοκρατία, για μια πολιτεία, διαφορετική φυσικά από την ξεπεσμένη δημοκρατία των Αθηνών, που για τον Πλάτωνα, αποτελούσε την αιτία της κακοδαιμονίας της πόλεως γιατί πλέον ίσχυε η διακυβέρνηση της ακεφάλου μάζας και των ανευθύνων.
Σε ένα άλλο σημείο, αναφέρεται ότι ο Έρως αποκαθιστά την επικοινωνία μεταξύ των θεών και των ανθρώπων ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να εξυψώνεται μέχρι της γνώσεως και της μιμήσεως του θείου, χωρίς να χάνει τούτο από την ανέφικτον τελειότητα και την ευδαιμονία του δια του συγχρωτισμού προς την ανθρώπινην μηδαμινότητα.
Είναι δυνατόν, όταν δίνεται τέτοια αξία στον όρο «έρως» να πράττεται στο ίδιο όνομα, άνομες παρά-φύσιν πράξεις που καθολικά ήσαν μη-αποδεκτές;
Εξάλλου, η Διοτίμα μας λέει ότι ο έρως είναι : «ο τόκος εν τω καλώ» Αυτός ο ορισμός δεν θα μπορούσε να σταθεί, αν μέσα σε αυτόν εμπεριέχεται η πράξη της ύβρις, είτε προς ένα ανήλικο παιδί είτε προς τον ίδιο.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ο Πλάτων, όταν αναφέρεται στον έρωτα τον σωματικό, να κάνει λόγο για τον έρωτα της Αλκηστης, κόρη του Πελία, προς τον άνδρα της, Όπως επίσης κάνειλόγο για τον έρωτα του Ορφέα για την Ευριδίκη.
Αλλά, όπως ήδη έχει γίνει κατανοητό, ο Πλάτων γνώριζε τον κίνδυνο της ύβρεως, στην περίπτωση που ο δάσκαλος, ο εραστής, ήταν ακόλαστος.
Αυτό τονίζεται ιδιαίτερα στο έργο του «Φαίδρο».
Λέει λοιπόν ο Σωκράτης:
«Αυτός που κυριαρχείται από την επιθυμία και είναι δούλος της ηδονής, θα θελήσει οπωσδήποτε να κανονίσει έτσι τα πράγματα ώστε να πάρει από τον αγαπημένο του την μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Όμως σ' έναν άρρωστο, ευχάριστο είναι οτιδήποτε δεν του εναντιώνεται ενώ του είναι εχθρικό το καλύτερό του και το ίσο με αυτό».
Αποκαλεί λοιπόν ο Σωκράτης «άρρωστο» όποιον «εραστήν» προσπαθεί να πάρει από τον αγαπημένο του σωματική ηδονή.
Υπάρχει και μια πολύ πετυχημένη παρομοίωση, πάλι στον «Φαίδρο»
Ο Πλάτων παρομοιάζει την ψυχή ως άρμα με δύο άλογα και με έναν ηνίοχο. Το ένα άλογο είναι καλό, το άλλο όχι. Το καλό έχει σώμα στητό και καλοδεμένο, τον αυχένα του ψηλό, τη μύτη γαμψή, είναι άσπρο με μαύρα μάτια, είναι φιλότιμο, συνετό και σεμνό, αγαπάει την αληθινή δόξα, δεν έχει ανάγκη από χτυπήματα, αλλά καθοδηγείται μόνο με τον λόγο και το παράγγελμα. Το άλλο πάλι άλογο, έχει στραβό σώμα, είναι παχύ, κακοσχηματισμένο, με χοντρό αυχένα και κοντό λαιμό, πλατύ πρόσωπο, μαύρο με μάτια γκριζογάλαζα και αιματώδη, ρέπει στην ύβρη και την αλαζονεία, είναι κουφό και έχει τριχωτά αυτά και πολύ δύσκολα υπακούει στα χτυπήματα με το μαστίγιο και στα κεντρίσματα.
Όταν λοιπόν ο ηνίοχος συνδέεται με τον μαθητή του με τον καλώς εννοούμενο έρωτα, το άλογο που είναι υπάκουο, συγκρατείται από την σεμνότητα, ελέγχει τον εαυτό του. Όμως, το άλλο άλογο δεν δίνει σημασία ούτε στο μαστίγιο ούτε στα κεντρίσματα του ηνιόχου, πετάγεται απότομα και με βία προς τα μπρος και ταλαιπωρώντας με κάθε τρόπο τον σύντροφό του και τον ηνίοχο, τους αναγκάζει να ορμήσουν επάνω στον αγαπημένο. Και τότε ο έρωτας μετατρέπεται σε ύβριν.
Κλείνοντας αυτήν την αναφορά στον Πλάτωνα.
Μελετώντας προσεκτικά το σύνολο του έργου του Πλάτωνα και όχι μεμονωμένα αποσπάσματα και ούτε μόνο το «Συμπόσιο» καταλήγει κανείς σε ασφαλή και ολοκληρωμένα συμπεράσματα.
Είναι θεμιτό ο έφηβος να βρει έναν προσωπικό δάσκαλο, ένα πρότυπο κατά κάποιο τρόπο, και μάλιστα τις περισσότερες φορές όχι τόσο ο ίδιος ο έφηβος αλλά ο πατέρας του. Αυτή η ιδιαίτερη σχέση, επειδή είναι προσωπική, ονομάζεται «έρως» όχι με την έννοια την σωματική αλλά όπωςλέμε και σήμερα «είμαι ερωτευμένος με την ζωή» και εκφράζει ένα ιδανικό πολύ υψηλό.
Ο Πλάτων υποστηρίζει ότι αυτή η σχέση είναι η αρίστη και δια μέσου αυτής της σχέσεως θα άλλαζε, ενδεχομένως, και η παρακμιακή κοινωνία της εποχής του. Συγχρόνως ήταν ενήμερος και για την άλλη πλευρά, την ύβρι που θα μπορούσε και που είχε - ορισμένες φορές - προκληθεί και που είχε δώσει ισχυρά πλήγματα στις απόψεις του. Φοβάται λοιπόν και προειδοποιεί για τις περιπτώσεις που ακόλαστοι εκμεταλλευόμενοι τον θαυμασμό των μαθητών τους, διαπράττουν ύβριν.
Η εκτίμηση του Πλάτωνα προς την γυναίκα, διαφαίνεται τόσο από τα δικά του γραπτά - τον λόγο της Διοτίμας, την αναφορά του Σωκράτη στην Σαπφώ - όσο και από τις απόψεις που έχει διατυπώσει ο μαθητής του ο Αριστοτέλης. Οι όποιες αναφορές, υποτιμητικές, προς την γυναίκα - κυρίως στον Τίμαιο - θα πρέπει να τις λάβουμε σαν προσθήκες μεταγενεστέρων και οπωσδήποτε όχι ιδέες που εξέφραζαν τον έλληνα φιλόσοφο. Γιατί πολύ απλά δεν ταιριάζουν στο σύνολο του έργου του και μάλιστα συγκρινόμενες αυτές οι προσθήκες με άλλα σημεία, φαντάζουν τελείως αντιφατικές.
Είναι άξιο απορίας το γεγονός πως παρόμοιες κατηγορίες ποτέ δεν απευθύνθηκαν προς τον (φανταστικό ή υπαρκτό) ραββίνο «Ιησού» ή όπως ορθότερα στην μητρική του γλώσσα, Τζεσουέ (ή Γιεσουέ), της καινής διαθήκης, όταν σε πάμπολλες αναφορές τόσο ο ίδιος όσο και ο μαθητής του ο Σίμωνας - Πέτρος εκφράζουν την μεγάλη αγάπη του ενός προς τον άλλο.. και μάλιστα όταν πουθενά στην καινή διαθήκη δεν αναφέρονται οι απόψεις και οι νόμοι περί ομοφυλοφιλίας, κάτι που γίνεται με ξεκάθαρο τρόπο από τον Πλάτωνα. Κατά την ελληνική νομοθεσία, ο τρόπος διαβίωσης του ραββίνου και των μαθητών - να κοιμούνται λόγου χάρη σε σκοτεινά και απόμερες τοποοθεσίες - συνιστά κλασσική περίπτωση ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς.
Μάλιστα, πουθενά στο πλατωνικό έργο δεν υπάρχει παρόμοια εικόνα όπως αυτή που συναντάμε στο κατά Μάρκον 14 ευαγγέλιο κατά την σύλληψη του ραββίνου από τους ρωμαίους στρατιώτες. Μας περιγράφει λοιπόν το ευαγγέλιο για την φυγή ενός γυμνού ανδρός, ο οποίος απ ότι καταλαβαίνουμε ήταν μαζί με τον ραββίνο την ώρα της σύλληψης.. Τώρα, το τι έκανε εκεί, ποιος ήταν και πού πήγε μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Αν όμως υπήρχε παρόμοια εικόνα σε κάποιο πλατωνικό έργο, ξέρουμε πάρα πολύ καλά ποιες θα ήταν αυτές οι υποθέσεις. Το θέμα θα θεωρούνταν λήξαν, και δίπλα στο όνομα Πλάτων θα υπήρχε πάντα το χαρακτηριστικό «κίναιδος».
Αντιθέτως, ο μέγας φιλόσοφος μας διηγείται την περίπτωση του Αλκιβιάδη που προσφέρει το σώμα του στον Σωκράτη, για να εισπράξει στην συνέχεια, όχι μόνο την (αναμενόμενη) άρνηση του φιλοσόφου αλλά και την ειρωνεία του για την παρεξήγηση του «έρωτος» του Σωκράτη προς τον ερωμένο - μαθητή του.
Ενδεχομένως αυτή η παρερμηνεία του πλατωνικού έρωτος να προέκυψε και από την αμηχανία αλλά και τον φθόνο για την λατρεία των Ελλήνων προς κάθε τι αρμονικό και όμορφο.
Σ΄ έναν νέο κόσμο που διαμορφώθηκε μετά την επικράτηση του Σαουλικού δόγματος, και όπου κυριάρχησε η δουλικότητα, η αποστροφή προς την τελειοποίηση του σώματος και η επιμονή στην βάναυση κακομεταχείρισή του, δεν είναι καθόλου δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί τέτοιο μένος προς οτιδήποτε όμορφο, τέλειο, ανθρώπινο.
Το να αποκαλούμε τους αρχαίους Έλληνες παιδεραστές και ομοφυλόφιλους ερμηνεύοντας τον Πλάτωνα μόνο από την χρησιμοποίησή του των φράσεων «έρως», «εραστής», «ερωμένος» και αγνοώντας το σύνολο του έργου του, φανερώνει τον διαρκή φόβο μας στο να πλησιάσουμε το μεγαλείο εκείνων των ανθρώπων.
Και δυστυχώς επειδή η σημερινή «ηθική» και «χριστιανική» κοινωνία μας δεν μπορεί να φτάσει στο μεγαλείο των αρχαίων Ελλήνων, επιδίδεται με μανία σε μια ακούραστη και κακοήθη προσπάθεια να τους υποβιβάσει, να τους εξευτελίσει, να τους διασύρει.
Ας αφαιρέσουμε τις παρωπίδες και ας αφεθούμε απερίσπαστα και με πνεύμα ανοιχτό στην μελέτη των κειμένων των προγόνων μας, των προγόνων κάθε αληθινού ανθρώπου.
Το μόνο που έχουμε να χάσουμε είναι την άγνοιά μας.
Και αυτό που θα κερδίσουμε;
Ίσως το κλειδί της πνευματικής μας αναγεννήσεως.
Βιβλιογραφία:
«Λόγοι»-Αισχίνη
«Λόγοι», «Επιστολαί»-Δημοσθένους
«Λογοι»-Λυσία
«Συμπόσιον», «Λακεδαιμόνιον Πολιτεία»-Ξενοφών
«Νόμοι», «Πολιτεία», «Τίμαιος», «Συμπόσιον», «Φαίδρος»-Πλάτων
«Ηθικά Νικομάχεια», «Ρητορική», «Περί ζώων γεννήσεως», «Πολιτικά»- Αριστοτέλης
Νεφέλες»-Αριστοφάνης
«Στρατηγημάτων Δ, Ε, ΣΤ»-Πολύαινος
«Δειπνοσοφισταί»-Αθηναίου Ναυκρατίτου
«Αρχαιοελληνική Αντιομοφυλοφιλική Νομοθεσία»-Γιάννης Κουβαράς, «Δαυλός», τεύχος 157
«Νόμος, Σεξουαλικότητα και Κοινωνία»-David Cohen
ΒΣΤ) Ερωτισμός καί ομοφυλοφιλία στον χριστιανισμό
http://homepage.mac.com/dodecatheon/EROTOMOFIXRI.pdf
Επομένως, μετά από αυτά τα στοιχεία, κατανοείς ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μου απαντήσεις, διότι θα απαιτηθεί ογκώδης εργασία εκ μέρους σου.
2) Η θέση σου ότι οι δούλοι βασανίζονταν καί υπέφεραν από τους κυρίους τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Σπάρτη, δεικνύει την άγνοιά σου επί του θέματος, διότι η Σπάρτη ήταν ένα ιδιάζον στρατοκρατικό καθεστώς καί δεν υπήρχαν άλλες δραστηριότητες εκτός από τις πολιτικοστρατιωτικές. Αντιθέτως, τόσο στην Αθήνα, όσο καί στις άλλες Ελληνικές πόλεις, στις οποίες υπήρχε σχετικώς ή όντως περισσότερο εύρος πολιτικών ελευθεριών, οι δούλοι είχαν δικαιώματα. Μάλιστα, διακρίνονταν σε τρείς κατηγορίες. Αυτές ήσαν οι εξής:
α) «οικότριψ»=οι γεννημένοι από δούλο.
β) «οικέτης»/«αργυρώνητος»=ο αγορασμένος δούλος.
γ) «αιχμάλωτος»=ο αιχμαλωτισθείς στην μάχη.
Η πρώτη κατηγορία δεν μπορούσε να εξαγοράσει την ελευθερία της καί θεωρούνταν από την φύση τους δούλοι.
Ακόμα, στην Αθήνα καί στις άλλες πόλεις, οι διάφοροι δούλοι διαιρούνταν καί σε δύο άλλες κατηγορίες: στους «δημοσίους» δούλους, οι οποίοι ήσαν ιδιοκτησία της πόλης καί στους «ιδιωτικούς» δούλους, οι οποίοι ανήκαν σε διαφόρους ιδιοκτήτες.
Μόνον στην Σπάρτη, όλοι ανεξαιρέτως οι δούλοι, ασχέτως αν ήσαν είλωτες ή περίοικοι, ήσαν «δημόσιοι» δούλοι.
3) Ως εκ τούτου, οφείλεις να γνωρίζεις ότι στις πόλεις οι οποίες ακολούθησαν
το Αθηναϊκό πολίτευμα ως πρότυπό τους καί μιμούνταν τους Αθηναϊκούς νόμους, οι δούλοι είχαν δικαιώματα. Αντιθέτως, η θέση σου δικαιώνεται όπου ίσχυε το σύστημα της Σπάρτης, κατά το οποίο ο δούλος δεν αναγνωριζόταν ούτε ως άνθρωπος ούτε ως δικαιούχος κάποιον ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακριβώς καί για αυτόν τον λόγο υπήρχαν στην Σπάρτη οι κρυπτείες εναντίον τους κ.λ.π.
4) Πορνεία
Ώστε λοιπόν, κατηγορείς την Αρχαία Ελλάδα, για τα θέματα περί πορνείας. Πέραν της ήδη παρασχεθείσας απάντησης ανωτέρω, τίθεται καί το θέμα κατά πόσον η χριστιανική ηθική, κατά την οποίαν βάσει των κανόνων του
«Πηδαλίου» με τον όρο «πορνεία» ονομάζεται κάθε γάμος χριστιανού ή χριστιανής με αλλόθρησκο ή αλλόθρησκη, ή ακόμα καί ο δεύτερος γάμος μεταξύ δύο χριστιανών, θα πρέπει να θεωρείται ως πυξίδα της κοινωνικής ζωής. Ακόμα, τίθεται το θέμα, κατά πόσον η χριστιανική ηθική, κατά την οποίαν ένας φίλος ή μία φίλη εφ’ όσον βαπτίσει το τέκνο του φίλου ή της φίλης της, εφ’ όσον αυτό ενηλικιωθεί καί είναι αντιθέτου φύλου, θα θεωρηθεί πορνεία κατά την εκκλησία, αν ο «νονός» ή η «νονά» ζητήσει σε γάμο το «βαπτιστήρι» του, δεδομένου μάλιστα όντος, ότι δεν υπάρχει καμμία απολύτως συγγένεια εξ αίματος. Επί αυτών, τί απαντούν ορισμένοι όπως εσύ; Εδώ σε θέλω.
5) Ιστορικοί
Ως προς τους ιστορικούς, οφείλεις να γνωρίζεις, ότι σκοπίμως παρέθεσα καί προγενεστέρων εποχών ιστορικούς, για να καταδείξω την συνέχεια της Ελληνικής ιστορίας από τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη καί τον Ξενοφώντα, στους μεταγενεστέρους αιώνες καί μέχρι την Ρωμαιοκρατία. Καί το ίδιο ακριβώς έπραξα, σε όλες τις σχετικές δραστηριότητες εκείνης της εποχής. Άρα, εδώ δεν είναι θέμα προς κατηγορία, αλλά προς έπαινο. Αλλά φαίνεται, ότι εσύ αδυνατείς να το αντιληφθείς. Αλλά αυτό είναι πρόβλημά σου. Για αυτό άλλωστε καί ο Αλεξανδρινός δεν τόλμησε να αμφισβητήσει αυτό το συγκεκριμένο σημείο της επιχειρηματολογίας μου. Καί αυτό, διότι θα λάμβανε την ίδιαν ακριβώς απάντηση, με εσένα. Επίσης, ως προς το αν οι συγκεκριμένοι ιστορικοί, είχαν τις όποιες φιλίες τους με τα όποια κράτη εκείνης της εποχής, ισχύει ό,τι ακριβώς καί σήμερα. Όπως τότε υπήρχαν Ρωμαιόφιλοι καί φίλοι των Πάρθων καί των Σελευκιδών, καί των Πτολεμαίων καί των Ατταλιδών, καί του Πόντου καί της Καρχηδόνας καί όποιας άλλης τέτοιας δύναμης, αντιστοίχωςς σήμερα, υπάρχουν Έλληνες ιστορικοί, οι οποίοι είναι φίλοι των Η.Π.Α., της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, της Κίνας, της Τουρκίας, της Ιταλίας κ.λ.π., χωρίς να κατακρίνονται
επί της αρχής για αυτό καθεαυτό το γεγονός. Πώς λοιπόν τώρα ζητείς να υπήρχε κάτι το διαφορετικό σε προγενέστερη εποχή; Εξ άλλου, λησμονείς την ανθρώπινη πλευρά των διαφόρων επιστημόνων, μεταξύ των οποίων είναι καί οι ιστορικοί, πράγμα το οποίο είναι απράδεκτο.
Με εξαίρετη τιμή
Αντίοχος Αχαρνεύς
Monday 26 April 2010
Subscribe to:
Posts (Atom)